Focus op basisvaardigheden
In de onderwijsbegroting 2024 wordt de focus op basisvaardigheden onverminderd doorgezet. Zo stelt minister Mariëlle Paul 1 miljard beschikbaar om de taal- en rekenvaardigheden van alle leerlingen te verbeteren. Ook is er het Masterplan basisvaardigheden, waar zo’n 3000 scholen in het po en vo mee bezig zijn.
De basisvaardigheden zijn belangrijk, maar we mogen persoonsvorming en socialisatie niet vergeten. Ook bij de vorige begroting waarschuwde Verus dat deze focus geen versmalling van onderwijs mag betekenen. Onderwijskwaliteit wordt vaak uitgedrukt in termen van doelmatigheid en effectiviteit. Hierdoor kan de intrinsieke pedagogische opdracht van scholen en de intrinsieke motivatie van docenten op de achtergrond raken. Het is daarom nodig dat de balans wordt hersteld waardoor scholen nog meer in staat worden gesteld te werken aan kwalitatief goed onderwijs. In de komende periode zou er daarom concreet ingezet moeten worden op het verbeteren van onderwijskwaliteit vanuit een pedagogisch perspectief en dus vanuit beroepstrots.
Kansengelijkheid als centraal thema
Het bevorderen van kansengelijkheid kreeg een centrale plek in de troonrede. Wie van buiten naar de Nederlandse samenleving kijkt, zo stelde Koning Willem-Alexander, ziet op het eerste gezicht een aantrekkelijk land met goede voorzieningen en een sterke economie. Maar achter dat positieve beeld gaat volgens hem de permanente opdracht schuil om te blijven werken aan kansengelijkheid, bestaanszekerheid en perspectief.
Hoe kan het onderwijs daar aan bijdragen? Het geeft wat Verus betreft te denken dat een decennialange benadering van extern vastgelegde doelen, ambities en werkwijzen met betrekking tot de zogenaamde opbrengsten van het onderwijs, blijkbaar niet geleid heeft tot betere prestaties of kansen. Een wezenlijke bezinning op die aanpak is daarom gewenst. Daarbij is het belangrijk dat prestaties en de waardering daarvoor in een breder perspectief worden geplaatst. Onderwijs moet af van de ratrace naar de hoogst mogelijke diploma’s en de nadruk op onderlinge vergelijking van leerlingen en studenten. En we moeten ons realiseren dat goede prestaties in het onderwijs niet tot stand komen ondanks de mensen, maar dankzij de mensen die in het onderwijs werken.
Waardering voor het mbo
Verus maakt zich, onder meer samen met Nivoz en Sardes, hard voor een ander geluid in een land waar ‘hoe hoger, hoe beter’ nog steeds de norm lijkt te zijn. Verus is dan ook blij dat het ministerie blijft investeren in de gelijke behandeling en waardering van mbo-studenten. Er wordt voor 2024 bijna 400 miljoen beschikbaar gesteld om de kansengelijkheid voor mbo-studenten te vergroten, de aansluiting op de arbeidsmarkt (inclusief stages) te verbeteren en de basisvaardigheden te verbeteren.
Behoefte aan een nieuw samen
In al dit bovenstaande blijft gezamenlijk werken aan goed geïnspireerd onderwijs volgens Verus een belangrijk aspect. Dat doen we door en mét onze scholen. Voorzitter Berend Kamphuis stelde voor de zomer dat er in het onderwijs een grote behoefte is aan een 'nieuw samen'. Het groeiende wantrouwen van de overheid richting het onderwijs moet volgens hem plaatsmaken voor een constructieve samenwerking, gericht op de lange termijn. Daarbij is het goed om met elkaar af te spreken waartoe onderwijs, waartoe de school dient.
In recente Verus-publicaties als De school als bouwplaats van Erik Borgman en De school als vrijplaats van Gert Biesta wordt daarop een duidelijk antwoord gegeven. Zo zegt bijvoorbeeld Erik Borgman: "De school is dat deel van de samenleving dat erop gericht is om kinderen en jongeren te vormen tot onderdeel van de samenleving van de toekomst". En dus niet om vooral bij te dragen aan het verdienvermogen van de BV Nederland of zich vooral de heersende cultuur eigen te maken. Of, zoals Biesta het zegt: ‘De school is de tussenruimte waar de nieuwe generatie de tijd krijgt om de wereld in al haar facetten te ontmoeten, en in de ontmoeting ook steeds zichzelf te ontmoeten.’ Daar blijven wij ons - samen met jullie - elke dag voor inzetten.
Aandachtspunten voor politieke partijen
Met de verkiezingen in aantocht heeft het demissionaire kabinet geen grote nieuwe uitgaven in de onderwijsbegroting verwerkt. Politieke partijen zijn nu aan zet om via verkiezingsprogramma’s en de formatieperiode het onderwijsdebat richting te geven. Met het oog op de verkiezingen heeft Verus deze brief aan alle verkiezingsprogrammacommissies verstuurd. Houd onze communicatiekanalen in de gaten tijdens de verkiezingsperiode voor meer content rondom actuele onderwijszaken.
Samen leven
Deze pagina is onderdeel van ons domein Samen leven. Verus wil bijdragen aan een vrije, inclusieve en pluriforme samenleving. Nu en in de toekomst. Dit doen we door invulling te geven aan de vrijheid van onderwijs met geïnspireerd goed onderwijs en met oog voor maatschappelijke problemen en kansen.
