Publicatie-
datum:

8 februari 2023

Publicatiedatum: 8 februari 2023
Juridisch Samen sterker

Hij ziet de bui al hangen en gaat er als een haas vandoor. De eigenaar van de auto snelt naar buiten en ziet dat er een kras op het linker voorportier zit. En die putjes op het spatbord er vóór, was dat nou al of zijn ook zojuist ontstaan? En wie was die jongen eigenlijk, die deze ongelukkige manoeuvre uithaalde? Nou, dat kunnen de andere jongens hem wel vertellen. De naam van Koen valt. Aha, Koen! Dat is een handvat voor verder onderzoek.

Binnen vijf minuten rinkelt de telefoon van de directeur van de school. Het is de eigenaar van de beschadigde auto. Hij doet zijn verhaal en vindt in eerste instantie dat het bevoegd gezag van de school aansprakelijk is voor de schade. Naar zijn idee moet het toch mogelijk zijn dat die jongens op een normale manier het schoolplein verlaten. Hij vermoedt dat de school wel voor dit soort dingen verzekerd zal zijn. De directeur legt uit dat in redelijkheid niet van de medewerkers van de school verwacht kan worden dat zij op een 150 m van de school én buiten schooltijd nog toezicht houden op het gedrag van de kinderen. Het duurt even voor dat tot het slachtoffer van Koens onhandige optreden doordringt, en helemaal overtuigd lijkt hij niet. Maar dan heeft hij een ander voorstel: ‘Geeft u mij maar het adres van de ouders van Koen. Dan kan ik het verder zelf wel afhandelen.’

Dan ontstaat er een aantal mogelijkheden.

1. Meewerken

De directeur begrijpt het probleem van de buurtbewoner. Het is echt heel vervelend als je schade aan je auto krijgt door onvoorzichtig gedrag van zo’n blaag als Koen. En de school heeft belang bij een goede relatie met de buurt. Hij vraagt de man even te blijven hangen en zoekt in de adreslijst het adres, mailadres en telefoonnummer van Koens ouders. Dat is mooi geregeld. Die man kan het verder zelf afhandelen en de directeur heeft nergens last meer van.

2. Niet meewerken

De directeur begrijpt natuurlijk het probleem wel, maar hij vindt dat vanuit de school voor dit voorval geen enkele verantwoordelijkheid gedragen kan worden. Hij leent zich niet voor het oplossen van zaken waar de school helemaal buiten staat. Hoe zat dat ook al weer met die klimmende apen? ‘Zorg vooral dat jij de aap van een ander niet op jouw schouder krijgt’, herinnert hij zich van een recente managementcursus. Goed zo. Vriendelijk maar beslist weigert hij alle medewerking en als de verongelijkte autobezitter aandringt wordt de toon zelfs een beetje bits.

3. Anders meewerken

De directeur begrijpt het probleem, maar maakt wel duidelijk dat de school hier volledig buiten staat, zowel wat betreft de aansprakelijkheid als wat betreft andere wijzen van oplossing van ’s mans probleem. Het ongelukje vond plaats buiten de terreinen van de school, buiten schooltijd, en evenmin in verband met activiteiten van de school. Bovendien heeft hij naast wat de man vertelt over wat hij van een paar jongens heeft gehoord geen aanwijzing dat inderdaad Koen de dader is. Het enige waartoe hij bereid is bestaat in het leggen van contact met de ouders van Koen en een verzoek aan hun adres om de eigenaar van de beschadigde auto te bellen.

Verzekering

Wat gebeurt er als de directeur voor oplossing 1 kiest? Het zal niet verbazen dat de ouders van Koen ‘not amused’ zijn als ze gebeld worden door de man die schade heeft geleden, naar zijn zeggen door het onverantwoorde fietsgedrag van hun zoon. Goed, ze zijn verzekerd voor schade die hun minderjarige zoon aanricht, maar ze kennen deze mijnheer helemaal niet, en wie weet hoe hij verder hun gegevens gebruikt.

Even tussendoor: In de praktijk komt het nog wel eens voor dat ouders geen aansprakelijkheidsverzekering hebben afgesloten. In deze situatie is een secundaire claim bij de verzekering van de school niet uitgesloten, althans wanneer het ontstaan van de schade plaatsvindt in verband met een activiteit die onder verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag wordt georganiseerd. Het ontbreken van een verzekering ontslaat de ouders niet van de wettelijke verplichting om schade die hun kind toebrengt aan derden te vergoeden. Of in dit verband het bevoegd gezag kan worden aangesproken lijkt onwaarschijnlijk: tussen ‘school’ en ‘schade’ is het verband wel dunnetjes.

Gebruik persoonsgegevens

Terug naar de casus: Juridisch gezien is de directeur natuurlijk ook buiten de lijntjes aan het kleuren. Hij geeft een ander de persoonsgegevens, zonder dat er een grond in de wet voor is. Het verstrekken van de gegevens van Koens ouders geldt als een verwerking in de zin van de AVG, en dat mag maar op een beperkt aantal gronden:

  1. De betrokkene heeft er toestemming voor gegeven;
  2. Het is nodig voor de uitvoering van een overeenkomst;
  3. Er ligt een wettelijke verplichting bij de school om in dit soort situaties de gegevens te verstrekken;
  4. Er zijn vitale belangen van Koens ouders in het geding;
  5. De gegevensverstrekking dient een algemeen belang of is nodig in het kader van de uitoefening van een openbaar gezag door de schooldirecteur;
  6. De gerechtvaardigde belangen van de school of van een derde, bijvoorbeeld de autobezitter, zijn hiermee gediend.

Het is duidelijk dat in a tot en met e geen argument te vinden is om de gegevens te verstrekken. F lijkt wel in aanmerking te kunnen komen. De autobezitter heeft een gerechtvaardigd belang, toch? Maar dan moet de directeur zich ook afvragen waarom hij ook al weer over de gegevens van Koens ouders beschikt. Dat is niet om hun aansprakelijkstelling vanwege een ongelukje van hun zoon te vergemakkelijken, maar om hen in hun rol als ouders van een leerling van zijn school te kunnen benaderen, bijvoorbeeld in het kader van leerplicht, een incident op het schoolplein, gedrag, een ouderbijdrage en dergelijke. Bovendien kan hij niet overzien wat de mogelijke gevolgen van zijn meegaandheid zullen zijn. Misschien heeft hij wel een heel vervelend persoon aan de lijn, die Koens ouders blijft lastigvallen als hij niet snel genoeg zijn zin krijgt.

De meest wijze oplossing?

En bij oplossing 2? Wanneer de directeur voor deze oplossing kiest is het de gemakkelijkste weg, misschien. Hij doet in elk geval niets verkeerds, maar ook niets goeds. De eigenaar van de auto heeft er weliswaar geen recht op de gegevens over Koens ouders te krijgen, maar er is ook nog zoiets als een in het maatschappelijk verkeer gewone hulpvaardigheid wanneer een ander schade lijdt. Juridisch klopt het wel wat de directeur doet, maar moreel is het wel wat pover. Anderzijds blijft wel staande dat niet zeker is dat het Koen was die de schade veroorzaakt heeft. Hij heeft een jongen in en glimp gezien, en andere jongens laten weten dat hij Koen heet.

Dan oplossing 3 maar? Vermoedelijk is dat de meest wijze oplossing. De directeur heeft even de gelegenheid aan Koens ouders te vertellen dat er iets gebeurd is, waar hij in zijn rol als schooldirecteur weliswaar buiten staat, maar waarvan het wel van belang is dat de ouders er iets van weten. Hij laat dan daar de keuze liggen al dan niet contact met de autobezitter op te nemen. Ze zullen eerst Koen wel even aan de tand voelen, voor zover hij nog niets van het voorval gemeld heeft, en kunnen ze zelf kiezen of ze een actieve rol zullen pakken.

Samen sterker

Deze pagina is onderdeel van ons domein Samen sterker. Verus wil de aanwezige kennis, inzet, diensten en massa van een vereniging gebruiken om van elkaar te leren, (maatschappelijke) ambities waar te maken door expertise in te schakelen en schaalvoordeel te benutten. Dat is de kracht van samen.

Verus

Gerelateerde berichten