De afgelopen weken hebben leerlingen van groep acht zich aan de hand van deze zeven gewoonten, die door meer dan honderd scholen in Nederland worden gebruikt, gebogen over de Zwarte Pieten-discussie. Dit aan de hand van een vraag van de regionale krant aan de kinderen om hun mening te geven over Zwarte Piet. ''We wilden dat wel doen, maar niet zonder dat kinderen echt weten hoe het zit'', vertelt Oud. Dus zijn de kinderen aan de slag gegaan met onderzoek. Zo kwamen zij erachter dat dat Piet geen racistische oorsprong kent, maar wel vaak zo is neergezet. Tevens concludeerden de kinderen dat Piet in de loop der jaren al redelijk is veranderd als de tijd daarom vraagt.
De zeven gewoonten van The Leader in Me
- Wees proactief: ‘Ik kan kiezen en neem verantwoordelijkheid voor mijn keuzes’.
- Begin met het eind in gedachten: ‘Ik heb een doel voor ogen en maak een plan’.
- Belangrijke dingen eerst: ‘Ik ga eerst werken, voordat ik ga spelen’.
- Denk win-win: ‘Niet alleen ik, niet alleen jij, maar beter voor ons allebei’.
- Eerst begrijpen, dan begrepen worden: Ik luister met mijn oren, mijn ogen en mijn hart om jou te begrijpen’.
- Creëer synergie: Samen kunnen we meer dan alleen. Zo ontstaan nieuwe, betere ideeën’.
- Houd de zaag scherp: ‘Ik zorg goed voor mijn lichaam, geest en ziel’.
''We vinden het belangrijk dat kinderen alle feiten kennen voordat ze een mening geven. Met de manier van snelle informatie is het goed om even de pauzeknop in te drukken en te denken: wat weet ik hiervan? Wat wil ik ervan weten en luister ik genoeg naar anderen voordat ik er wat over zeg?''
Win-win
De kinderen zijn na de research met elkaar in gesprek gegaan, er zijn argumenten uitgewisseld en er werd geluisterd naar elkaar. ''Ze zijn op zoek gegaan naar een oplossing die voor iedereen oké is. Dat behoort tot de gewoonte win-win: dat je gezamenlijk een goede oplossing zoekt die goed is voor iedereen'', legt Oud uit.
En in de gesprekken tussen de achtstegroepers bleek dat ze het lang niet altijd met elkaar eens waren. Maar dat hoeft ook niet. ''Kinderen vertelden aan het einde: we verschillen best van mening en we hebben er helemaal geen ruzie over. Dat is wat we willen bereiken. Daar komt ook de gewoonte begrijpen in terug. Dat je eerst naar een ander luistert en hem of haar leert begrijpen, vóórdat je je eigen verhaal vertelt.''
De uiteindelijke win-win-oplossing die de kinderen met elkaar hebben bedacht rondom de Pietenkwestie, was dat een aantal leerlingen van groep 8 werden omgedoopt tot hulppieten die veel roetvegen hebben. De kinderen vonden het van groot belang dat alle kinderen een leuk Sinterklaasfeest hadden en dat daarom dit de win-win oplossing voor hen was. ''De kinderen wilden laten zien dat het een kinderfeest is en dat zij een rolmodel kunnen zijn voor volwassenen. Wij lossen dit op, waar volwassenen dat niet lukt,'' vertelt Oud.
Je wilt kinderen laten ervaren dat ze niet dingen doen omdat de juf of meester het zegt, maar omdat ze een steentje willen bijdragen aan de sfeer op school'
Steentje bijdragen
In vrijwel alles binnen de school worden de zeven gewoonten ingezet. Zo zijn er heldere schoolafspraken die samen met het leerlingpanel zijn gemaakt. Het leerlingenpanel evalueert dit regelmatig en koppelt dit terug in klassenvergaderingen. Zo motiveren kinderen elkaar om een steentje bij te dragen aan de goede sfeer. De belangrijkste schoolafspraak is: 'We houden ons aan de afspraken, ook als niemand kijkt’. ''Je wilt kinderen laten ervaren dat ze niet dingen doen omdat de juf of meester het zegt, maar omdat ze een steentje willen bijdragen aan de sfeer op school.''
Omdat de gewoonten zo verweven zitten in de schoolcultuur, weet Oud ook enkele andere voorbeelden te noemen waarin kinderen proactief het gesprek aangingen. ''Zo bleek vorig jaar dat de bovenbouw vond dat ze te weinig ruimte bij de kapstok had. Ook vond zij dat kinderen te weinig rekening met elkaar hielden'', legt Oud uit. Zo zijn de leerlingen met elkaar het gesprek aangegaan over hoe dit beter kon en hebben zij gezamenlijk een goede oplossing gevonden. Er is afgesproken dat kinderen hun jas ophangen en niet blijven plakken. Een ander onderdeel van het plan was dat een leerling samen met de conciërge de kapstokken hebben losgeschroefd van de grond en hebben verplaatst, waardoor meer ruimte ontstond.
Vaardigheden
De school wil voor de kinderen een leerplek voor het leven zijn. Zo leert zij kinderen op deze manier vaardigheden, waar ze in het dagelijks leven, op het voortgezet onderwijs, latere vervolgopleidingen én hun werkende leven mee verder kunnen.''Het maakt namelijk niet uit in welke tijd je leeft. Jezelf richting geven, samenwerken, luisteren naar elkaar en plannen is altijd nodig.''
Dus wordt óók in de klas het gesprek aangegaan over de gewoonte ‘belangrijke zaken eerst,’ bijvoorbeeld bij het leren van de tafels. ''Over het algemeen vinden kinderen dat niet leuk, maar het is nuttig om het gesprek aan te gaan en het belang uit te leggen. Daarnaast moeten ze leren een planning en keuzes te maken en het belangrijkste eerst te doen. Daartegenover staat dat er bij hard werken ook ruimte moet zijn voor ontspanning. Het goed voor jezelf zorgen: zo houden wij de zaag scherp!''
