Af van laag- en hoogopgeleid: op naar gelijke waardering in vervolgonderwijs

Minister Dijkgraaf: “We hebben ieder talent nodig. Door het vervolgonderwijs als ‘waaier’ in te richten, waarin verschillende opleidingen gelijkwaardig naast elkaar liggen, kunnen we een aantal belangrijke doelen bereiken. Voor de maatschappij, de arbeidsmarkt én vooral voor studenten zelf. Als student kun je gemakkelijker de juiste plek vinden. Of dat nu op het mbo, hogeschool of de universiteit is. Ook moeten studenten allemaal dezelfde mogelijkheden krijgen om mee te doen in het studentenleven. Ik merk gelukkig veel herkenning en steun voor deze manier van denken. Het is nu tijd om de volgende stap te zetten. Ik roep iedereen op mee te doen."

Verus zegt al langer dat het meritocratisch ideaal (waar hoe hoger, hoe beter is) niet bevorderlijk is voor de ontwikkeling van jongeren. Je wordt als het ware gestraft als je het niet haalt. 'Dan had je maar harder moeten werken, of beter je best moeten doen.' Minister Dijkgraaf herkent ook dat in het onderwijs een race naar de top is ontstaan waar een 'hogere' opleiding status geeft en deuren opent. Maar, zegt hij, juist onderwijs kan een cruciale rol spelen in het verminderen van deze ongelijkheden en het bevorderen van verbinding in de samenleving. "Jongeren moeten een plek vinden die past bij hun wensen en talenten, wat leidt tot meer succes als student." Hij waarschuwt voor de druk om een ‘zo’n hoog mogelijke’ opleiding te doen: het zorgt voor stress en een hoger risico op uitval.

De herwaardering van het mbo en hbo en de realisatie van zo'n waaier vergen een reeks maatregelen voor op de langere termijn. Volgens Dijkgraaf kunnen we in het hier en nu wel bewust omgaan met taalgebruik over het vervolgonderwijs. "Alle juridische begrippen en formele benamingen aanpassen heeft veel voeten in de aarde, maar wat nu al wel kan is het vermijden van hiërarchische aanduidingen in het dagelijks taalgebruik, zoals ‘hoger onderwijs’ en ‘middelbaar’. In plaats van verticaal taalgebruik afkortingen (zoals mbo) en ‘hbo en wo’ als alternatief voor ‘hoger onderwijs’. En met ook ‘hbo-en wo-opgeleiden’ in plaats van ‘hoogopgeleid’. Deze maatregel sluit ook aan bij een recente oproep van de Utrechtse mbo-instellingen, JOB MBO en de MBO Raad.

Als je maar hard genoeg werkt, kom je er wel. En als je niet floreert in het onderwijs of je valt buiten de norm, dan heb je dit aan jezelf te danken. Deze meritocratische gedachte is dominant in onze huidige samenleving en gaat uit van het idee dat mensen een maatschappelijke positie innemen op basis van hun persoonlijke verdiensten. Denk aan capaciteiten, kennis, inzet en hard werken. Verus maakt zich al jarenlang hard om een ander positief geluid laten horen waar ieder mens, ieder kind, een bouwer is van onze samenleving en als zodanig wordt gezien en gewaardeerd. Zo hebben we een themapagina over presteren en waarderen, waar allerlei content rondom dit thema te vinden is. Ook hanteren we dit jaar prestatiefascinatie als hoofdthema, waar onder meer ons event op 20 november 2024 om gaat draaien.