Een eerste analyse
Bij de totstandkoming van het adviesrapport is ook gesproken met Verus. In het adviesrapport beantwoordt de Onderwijsraad de vraag: wat is nodig om ervoor te zorgen dat schoolbesturen hun verantwoordelijkheid kunnen waarmaken? Immers, schoolbesturen zijn een onmisbare schakel in het onderwijsbestel, aldus de Onderwijsraad. De Onderwijsraad legt de vinger op een aantal pijnlijke plekken in het onderwijsbestel, waaruit blijkt dat schoolbesturen te vaak worden gepasseerd. De Raad roept de overheid op om meer consistent te handelen en haar verwachtingen en beelden over schoolbesturen scherper te formuleren. Daartegenover staat dat schoolbesturen, vanzelfsprekend, zowel met de eigen school of scholen goed in verbinding dienen te staan en extern – waar nodig – moeten samenwerken.
Subsidiariteit en publieke belangen
Om de positie en verhoudingen tussen overheid en schoolbesturen en tussen besturen en scholen te verduidelijken en te verbeteren stelt de Onderwijsraad twee richtsnoeren voor: subsidiariteit en publieke belangen. Subsidiariteit – een centraal begrip in het katholiek sociaal denken en verwant aan het protestantse soevereiniteit in eigen kring – betekent voor de Onderwijsraad dat beslissingen zo laag mogelijk worden genomen én dat de besluitvormingsbevoegdheid op een hoger niveau rechtvaardiging behoeft. In concreto betekent dat in het onderwijsbestel dat de overheid de noodzaak van toe-eigening telkens dient te rechtvaardigen. Maar dat ook schoolbesturen eenzelfde rechtvaardigingsverplichting hebben als zij op bestuursniveau zaken centraliseren. Publieke belangen als tweede richtsnoer gaat bijvoorbeeld over kansengelijkheid of doelmatigheid: alle betrokkenen in het onderwijs dienen oog te hebben voor deze belangen. Als publieke belangen erom vragen om samen op te trekken, omdat het voor individuele schoolbesturen niet mogelijk is ze voldoende te adresseren, dan zijn de betrokkenen genoopt tot samenwerking.
Bestuurlijke ruimte
Het adviesrapport van de Onderwijsraad stelt dat schoolbesturen een onmisbaar knooppunt zijn in het onderwijsbestel. Verus onderstreept deze unieke en fundamentele rol voor schoolbesturen. Binnen Verus wordt het denken over de positie en verhoudingen van schoolbesturen gedaan onder de noemer ‘bestuurlijke ruimte’. Voor Verus is het belangrijk dat de bestuurlijke ruimte altijd wordt geplaatst in de context van goed onderwijs. Hoe slagen we er in om de bestuurlijke ruimte zo in te richten dat goed onderwijs tot stand kan komen? Om antwoord te geven op deze vraag zijn wij in gesprek gegaan tijdens VERUS2023 met een aantal van onze leden.
Het gesprek met onze leden zet Verus natuurlijk voort. Daarom organiseert Verus in de komende periode een aantal gespreksmomenten met onze leden om het rapport van de Onderwijsraad te bespreken. Wil je meedenken over de betekenis van het adviesrapport en aanschuiven bij deze gespreksmomenten, neem dan contact op met Sander Klaasse.
Samen besturen
Deze pagina is onderdeel van ons domein Samen besturen. Verus wil randvoorwaarden scheppen voor geïnspireerd goed onderwijs. Dat doen we door betrokken te zijn bij elkaar en samen te verbinden als gemeenschap, met begrip voor de positie van leden die in hun eigen leergemeenschap functioneren. Bestuurlijke vraagstukken lossen we samen op, met hulp van collega-bestuurders of een adviseur.
