“Die eindtoets houdt je als school scherp. Daarin heeft ‘ie echt een functie”, reageert Van Tartwijk op het gegeven dat vanwege de coronacrisis de eindtoets dit jaar geschrapt is.
Maar hij relativeert de toets zelf ook direct: “’t Is een momentopname. Als je hier meettechnisch naar kijkt, is het veel belangrijker dat je een goed leerlingvolgsysteem hebt. Dáárin laat je leerlingen een aantal jaar toetsen maken waar niet zo’n druk op zit. De kwaliteit van de eindtoets is echt goed. Maar zo’n volgsysteem bestaat uit meerdere momenten achter elkaar en dán zien je ook een ontwikkeling.”
Daarom heeft Van Tartwijk kortweg drie tips:
- Kijk naar alle datapunten die je tot je beschikking hebt
- Beoordeel de ontwikkeling van het kind
- Wapen je tegen je eigen onvermijdelijke vooroordelen en bepaal daarom met meerdere professionals het schooladvies
Allereerst is dus van belang dat je als school goed in beeld hebt hoe een kind zich ontwikkelt. Is er een stijgende lijn te zien en verwacht je meer potentie? Blijft een kind altijd zo’n beetje hetzelfde scoren? Dat beeld geeft een goed leerlingvolgsysteem je.
Maak het een teambeslissing
Ten tweede is dé kritiek die altijd klinkt op het schooladvies, dat vooringenomenheid van leraren kansengelijkheid in de weg kan staan. Daarom, zegt Van Tartwijk, moet het schooladvies een teambeslissing zijn. “Zo wapen je je tegen je eigen vooroordeel.”
Als je van het schooladvies een teambeslissing maakt moet je je allereerst bewust zijn van je eigen onvermijdelijke vooroordelen. Daarnaast zijn duidelijke procedures van belang: Hóe kom je tot een beslissing? Hoe weeg je de ontwikkeling die en kind heeft doorgemaakt?
Van Tartwijk: “Één iemand kan zich vergissen, twee mensen kunnen zich ook vergissen. Maar kijken meerdere mensen naar zo’n advies op basis van heldere afspraken, dan is de kans op vergissingen echt kleiner.”
Sterk in je schoenen
Zeker dit jaar moeten scholen sterk in hun schoenen staan als ze hun advies aan ouders en leerlingen voorleggen. “Je kunt uitleggen dat je gedurende de hele lagereschooltijd de ontwikkeling van een kind in de gaten hield. Hoe een leerlingvolgsysteem werkt. En dat dat tot dit advies leidt.”
Wat dat betreft is Van Tartwijk ook kritisch over de eindtoets ‘als herstelmechanisme’ – als hét moment dat een leerling kan bewijzen tóch hoger te scoren dan op basis van het volgsysteem werd verwacht. Want dan kan het er ook aan liggen dat juist is getraind op het maken van de eindtoets.
