‘’Hoe ik ervoor zorg dat mijn leraren vitaal en veerkrachtig blijven? Dat zou je eigenlijk aan mijn collega’s moeten vragen’’, zegt Jan Bot lachend. Zijn betrokkenheid bij zijn leerkrachten, die op de 25 scholen in zijn bestuur werken, is groot. Volgens hem bestaat vitaal leraarschap alleen maar bij de gratie van een vitaal team. ‘’Het heeft te maken met echte aandacht voor elkaar. Als je alleen maar werkt vanuit de regels of het systeem, waar in principe niets mis mee is, dan zie je niet de mensen die erachter zitten.’’
Mensen in de ogen blijven kijken en in verbinding blijven met waar het écht om gaat, dat is waar het volgens hem om draait. ‘’Vitaliteit krijg je als je denkt aan de ontwikkeling van de kinderen, een team vormt en durft te leren van elkaar. We zoeken het vaak in een nog slimmere didactiek. Maar uiteindelijk gaat het niet om die kennis, maar om de kinderen en collega’s zien en samenwerken als een geheel’’, vertelt hij.
Verder kijken
Zo doet Bot dat door niet alleen te focussen op de regels, hetgeen wat moet en het jaarverslag. Hij probeert juist te kijken naar de mensen erachter. ‘’En hoe we elkaar samen vitaal kunnen maken én houden’’, benadrukt hij. ‘’Dat is een hele andere optiek. Niet eentje vanuit een opperbaas die zegt wat de anderen moeten doen, maar juist vanuit oprechte belangstelling voor wat past bij de leerkrachten, de school en de wijk.’’
En dat zag je onder meer terug op de Dag van de Leraar, die vorige week plaatsvond. Zo kregen alle collega’s een marker in de vorm van een ster, omdat zij ‘de sterren van de scholen zijn’. Daarnaast benadrukte Bot in een persoonlijke brief hoe belangrijk het is dat alle collega’s zich in deze coronaperiode aan elkaar vast moeten houden. ‘’Deze periode zorgt voor veel onrust. Blijven we wel gezond? En het wisselen tussen thuisonderwijs en klassikaal les. Het was ook een moment om te laten zien dat ik trots op hen ben.’’
Mix
Bot meent dat veerkracht ook enkel bereikt kan worden door in verbinding met elkaar te blijven. ‘’Met een veer alleen gebeurt niets. Als er aan beide kanten mensen zitten, dan wel. Soms trek je hem uit of terug. Hij kan niet altijd onder spanning staan. Belangrijk is om het gesprek hierover aan te gaan. Het lef hebben.’’ Voor hem als bestuurder betekent dit dat hij een mix heeft van durven loslaten én betrokken zijn, om zo de professionals een kans te geven om op school ontwikkeling aan te pakken.
Kortgeleden namen al zijn 25 scholen deel aan de Kopwerkdag. Normaal gesproken vindt deze plaats op locatie, waarin ontmoeting en het inhoudelijke centraal staat. ‘’Omdat de scholen soms kleine werelden op zich zijn, is het goed om het samen over het strategisch beleid te hebben, elkaar scherp en vitaal te houden én van elkaar te leren.’’ Dit jaar volgde iedere school het programma op hun eigen locatie. In 25 filmpjes en verhalen werkten zij voor hun school aan de hand van het strategisch beleid concrete doelen uit. Aan het einde van de dag werd dit teruggekoppeld aan het bestuur en werd dit gebundeld in een magazine. ‘’Zo houd je ook in de coronatijd verbinding met elkaar en zorg je ervoor dat we betrokken blijven.’’
Ook met kleinere persoonlijke dingen, zoals een verjaardagskaart, wil Bot het verschil maken voor zijn leerkrachten. ‘’Ik stuur iedere collega’s een kaart voor hun verjaardag. Hierop zie je een kind dat op een springtouw balanceert, wat verwijst naar het werk dat leerkrachten doen: het kind laten balanceren in onze samenleving. Op de kaart staat: jarig zijn is beseffen dat je rijk wordt door wat je onderweg leert’’, vertelt Bot. De ene leerkracht wordt al vrolijk bij het kaartje zelf. De ander filosofeert verder op het beeld of de tekst. ‘’Het zet sommige collega’s ook aan het denken: wat heb ik dit jaar geleerd en bereikt?’’
Hele olifant
Eveneens probeert hij in de huidige tijd nog steeds langs te gaan bij zijn scholen. Al moeten hierbij wel keuzes worden gemaakt. ‘’Voorheen ging ik per week weleens langs bij zes scholen, dat kan nu niet. Ik moet het veel meer balanceren.’’ Toch doet hij er alles aan om in contact en verbinding te beleven.
Het belangrijkste wat hij anderen wil meegeven is dat het geheel de basis is voor alles. ‘’We zijn in onze samenleving heel goed in alles in stukken hakken zodat er experts zijn op ieder deelgebied. Maar als de andere dingen verwaarloosd worden, wordt het nooit een geheel.’’ Oftewel: je ziet nooit de hele olifant als je je alleen maar focust op een poot of de zijkant. ‘’ We zeggen bij Kopwerk: het is altijd de hele olifant waar het om draait, niet de afzonderlijke zaken. Je kunt hard aan een bepaald aspect van onderwijs werken, maar als je al het andere vergeet, dan wordt het nooit een geheel.’’
Vitaal en veerkrachtig leraarschap staat ook centraal op onze Verus Ideniteitsdag op 4 november.
