‘Vrijheid van onderwijs is humuslaag van democratische rechtsstaat’

Vrijheid van onderwijs is onlosmakelijk verbonden met verantwoordelijkheid. Verus wil zich daarom inspannen om de vrijheid van onderwijs weerbaar te maken. Kamphuis onderstreepte die verantwoordelijkheid in de Tweede Kamer. “Natuurlijk, als de vrijheid van onderwijs wordt misbruikt, moet deze weerbaar gemaakt worden. Natuurlijk, oude, vertrouwde posities zijn nooit voor de eeuwigheid. Deugdelijkheidseisen moeten helder en geloofwaardig zijn en gelden voor álle scholen. Maar de kern is dat de vrijheid van onderwijs een essentieel onderdeel van de democratische rechtsstaat is. Het borgt namelijk de ruimte van scholen om hun maatschappelijke opdracht vorm te geven. De school is geen middel voor politieke ambities, maar deel van de samenleving en de zorg van mensen voor elkaar.”

In gesprek met de onderwijswoordvoerders in de Tweede Kamer schetste Kamphuis hoe dankzij de vrijheid van onderwijs christelijke scholen bijdragen aan de sociale cohesie.

Zelf gaf hij jarenlang leiding aan christelijke scholen. “Als ik met leerlingen praat en als ik zie wat er allemaal in de scholen gebeurt aan maatschappelijke projecten, aan inzet voor de samenleving, dan ben ik zeer onder de indruk van de jongen mensen van nu. Wat een spirit, wat een initiatief, wat een engagement, wat een plezier.”

Willen we de volgende stappen zetten in een proces van vooral angstgedreven uniformering en centralisering, vroeg Kamphuis de aanwezige onderwijswoordvoerders. “Welke maatschappelijke werkelijkheid houden wij jonge mensen voor? Studieschulden, geen huis te koop, flexibele contracten, een klimaatcrisis die niet alleen de natuur, maar ook onszelf bedreigt. Hoe geloofwaardig zijn wij eigenlijk, als generatie die het woord heeft? Voelen jongeren zich welkom? Nodigen we ze werkelijk uit om mee te doen? Om een nieuwe, betere wereld te bouwen? Of zijn we vooral bang, en komen we daarom met eisen over wat een goede Nederlandse burger is, wat correct Nederlands gedrag is? Nodigen we jongeren uit om mee te doen of spreken we hen vooral toe?”

In alle rondes (profielorganisaties, onderwijsjuristen en ouderverenigingen) van het rondetafelgesprek was brede waardering voor de vrijheid van onderwijs. Alleen onderwijsjurist Zeki Arslan en oudervereniging VOO pleitten beiden voor afschaffing van de vrijheid van onderwijs. De verwachting is dat het politieke debat vooral zal gaan over hoe onderwijs en overheid samen kansenongelijkheid en segregatie kunnen aanpakken.

Verus schreef een position paper met vijf redenen om trots te zijn op de vrijheid van onderwijs. Dit position paper lees je hier.