Nu de samenleving weer open is en we er alles aan doen om achterstanden in het onderwijs weg te werken, lijkt het minstens zo hard nodig om aandacht te geven aan onszelf. Aan je bezieling en persoonlijke drijfveren om elke dag weer het verschil te maken in de levens van leerlingen en studenten. Bezieling die cruciaal is voor geïnspireerd goed onderwijs. Op VERUS 2022 kregen onze leden de rust en ruimte voor deze bezieling, om zo weer opgeladen terug de scholen in te gaan.
In een donkere zaal nam een eigentijdse zinnenprikkelende audiovertelling ons mee in het verhaal van Johannes de Doper. Een verhaal over diepe innerlijke drijfveren, onwaarschijnlijk schitteren, existentiële crisis en toch thuiskomen in jezelf. De dag stond in het thema van in je element zijn, met vallen en opstaan mens zijn. Wanneer ben je in je element? En waarom werk je eigenlijk in het onderwijs? Wat laat het vuur in je branden?
Tekst gaat verder onder de foto.
Om op deze vragen antwoord te krijgen, ging Rinke in gesprek met Mpho Tutu. Zij is de dochter van de Zuid-Afrikaanse bisschop Desmond Tutu. Ze vertelde hoe zij in haar leven de weg heeft gevonden naar haar eigen roeping als predikant. ‘’Sommige mensen weten meteen al wat ze willen in het leven, wat hun roeping is’’, vertelt Tutu aan het publiek. Maar voor haar was de weg naar de roeping een langere reis
Het goede doen
Want keuzes maken. Het hoort bij het leven, maar dat betekent niet dat het altijd gemakkelijk is. Tutu voelde in Zuid-Afrika de druk om te kiezen tussen liefde en haar roeping. In Nederland heeft ze allebei gevonden. Dankzij haar Nederlandse vrouw is ze hier nu gesetteld én oefent ze haar roeping uit in haar werk als onder meer predikant en spreker. ‘’Je wil altijd het goede doen. Je kunt misschien niet zien waar jouw uiteindelijke pad toe leidt, maar je ziet wel welke volgende stap je kunt zetten. En als je ontdekt dat dat wat je de/het meeste vreugde geeft ook blijkt te zijn wat de wereld het meest van je nodig heeft, dan heb je je roeping gevonden.’’
Tussen het verhaal van Tutu en de andere sprekers door, zong en speelde Paul de Munnik een aantal nummers die prachtig aansloten bij de verhalen. Er waren video’s waar bestuurders, directeuren, leraren en leerlingen vertellen over wanneer zij in hun element zijn, welke obstakels zij in het onderwijs tegenkomen en hoe zij zichzelf daartegen wapenen. Een mooie manier om te zien hoe dit thema leeft in de hele school.
Het recht om mens te zijn
Eveneens in het plenaire ochtendprogramma werden bezoekers geïnspireerd door drie korte TED talks van bestuurder Marga Sijbom, pedagoog Gert Biesta en rector Corinne Sebregts. Sijbom begon haar TED talk met wie haar inspiratie is voor in haar werk en haar visie. Ze noemde onder meer Martin Luther King, die opstond voor dat ieder mens en kind het recht heeft om mens te zijn. Maar hoe ga je als bestuurder dan om met spanningen die hiermee te maken hebben? Dan moet je blijven kijken naar het hogere doel, geloven in ontwikkelingen van mensen en bouwen aan een cultuur van samenwerking binnen je school. En telkens weer beginnen bij je visie en inspiratie, ook als het systeem dat anders voorschrijft.
Tekst gaat verder onder de foto.
Gert Biesta sloeg met zijn (online) TED talk de weg in van koers houden in het onderwijs. Hij begon met het inzicht dat het Griekse woord voor crisis letterlijk keerpunt betekent. Hij benadrukte dat we de afgelopen coronacrisis ook op die manier moeten benaderen. Want juist in de coronatijd hebben we laten zien dat het nodig was om in de spanning te gaan staan, en dat we juist dan ergens voor stáán. Dat is een kwaliteit, ook in het onderwijs, aldus Biesta. Koers houden in het onderwijs is ook onlosmakelijk verbonden met het blijven zoeken naar de verbinding met leerlingen en hen de kans te geven hun vrijheid te vinden. Eveneens moeten we georiënteerd blijven op wat we als onmogelijk zien. Dat waarvan we niet kunnen voorzien of zeker weten dat het gaat gebeuren.
Corinne Sebregts, rector, haakte ook in op de coronatijd en hoe zij in die tijd tot zichzelf kwam, maar zag hierbij ook hoe het voor schoolgaande kinderen en jongeren was. ‘’Juist voor leerlingen in de periode van hun leven waarin ze een weg naar buiten zoeken, was dit vaak heel moeilijk.’’
Het ochtendprogramma sloot af met een kort interview met Paul de Munnik, die de stap vanuit het succesvolle duo Acda & De Munnik naar zijn verlangen om weer solo te gaan kort toelichtte. ‘’Je bent op zoek naar dat vuur. Als je in een succesvolle periode zit, blijf je dingen vaak hetzelfde doen omdat je weet dat het succes oplevert. Maar je moet ook durven kiezen voor jezelf’’, zegt hij. Die keuze heeft hij in 2015 gemaakt, waardoor hij nu sinds een jaar of zes zijn eigen verhaal vertelt door middel van zijn muziek. ‘’En dat is iets waar je in je eentje verantwoordelijk voor bent.’’
Tekst gaat verder onder de foto.
Subsessies
Hierna volgde een ronde subsessies van onder meer hoogleraar Erik Borgman, hoogleraar Gerdien Bertram-Troost, Verus-adviseur Pim Kalkman, leiderschapstrainer Hans Wopereis, componist en kunstenaar Merlijn Twaalfhoven, Verus-adviseurs Sander Klaasse en Marijn van den Berg en docent (en spreker over) Gelukskunde Mirjam Spitholt.
Erik Borgman vertelde in de Werkplaats van de hoop over de insteek voor duurzame ontwikkeling in het onderwijs vanuit de katholieke encycliek Laudato si: waar het vaak al misgaat is dat wij denken dat we de aarde moeten redden, voor haar moeten gaan zorgen. Terwijl de aarde voor ons zorgt! Naar aanleiding van een aantal goede voorbeelden gingen de deelnemers met elkaar in gesprek over hoe te beginnen, een zich ontwikkelende visie op goed onderwijs voor een duurzame samenleving als vertrekpunt te nemen en te kijken wat daarvoor nodig is als ondersteuning.
De subsessie met Spitholt stond volledig in het teken van (werk)geluk. Waar we vaak denken dat geluk is gebaseerd op omstandigheden, is niets minder waar. Geluk is juist voor vijftig procent maakbaar. Maar onze gedachten (zo’n honderd per minuut!) zijn veelal negatief. ‘’Je hebt deze gedachten, maar je bent ze niet’’, benadrukt Spitholt. We denken (on)bewust heel negatief. Vaak ook over dezelfde negatieve gedachten die je de dag ervoor ook had. Maar je bent niet verantwoordelijk voor het geluk van de hele wereld, alleen dat van jezelf. Laat het vertrouwen de weg wijzen.’’
Tekst gaat verder onder de foto.
Interactie
Om elkaar een hart onder de riem te steken, schreven de deelnemers van deze subsessie op een post-it een compliment of zin aan een van de andere deelnemers. Daarbij werd aan eenieder de vraag gesteld: Wat denk jij dat je te geven hebt in de onderwijsinstelling waar je werkt? En wat hoop je dat er op je briefje staat? Kies je hierbij voor vertrouwen of angst?
‘’Als we nu iets minder bang zijn voor onze eigen gedachten, dan maken we meer ruimte voor geluk. Daarbij gebruik ik het citaat: Het gaat steeds beter met me, sinds het oké is als het soms even wat minder gaat.’’
Drijfveren
Na de subsessies was het tijd voor lunch en het afsluitende deel van het plenaire programma. Componist en kunstenaar Merlijn Twaalfhoven vertelde een inspirerend en muzikaal verhaal, waarna Rinke Verkerk korte interviews hield met bestuurder Hans van Tricht, directeur Klazien van der Vlist, bestuurder Hans Greidanus en innovatiemanager Jessica Westerink, waarbij hun drijfveren om in het onderwijs te werken aan bod kwamen en zongen we onder leiding van operazangeres Lies Akkerman met veel plezier dat we ‘zo’n heel zwaar leven’ hebben in het onderwijs. Deze dag werd afgesloten door een voordracht van Berend Kamphuis, voorzitter CvB van Verus.
Het was fijn elkaar weer live te ontmoeten. Hopelijk tot volgend jaar!
In de komende periode zullen delen van het programma worden gedeeld via de nieuwsbrief en social mediakanalen.
