Theoloog Thijs Caspers, eveneens schrijver van het boek Thuis zijn in het onbekende, trapt het ochtendprogramma af met een lezing over vrijheid van onderwijs. In zijn bijdrage benadrukt hij dat met de ruimte die er is dankzij vrijheid van onderwijs, de uitkomst van hoe onze samenleving zich vormt nooit vast staat. De school is een bouwplaats, waar elke leerling zijn steentje bijdraagt aan de samenleving van de toekomst. Ook vindt hij dat artikel 23 vaak negatief in beeld wordt gebracht. ''Er worden door deze visie op vrijheid van onderwijs zaken gezegd als: Vrijheid van onderwijs is leuk, als het zich maar houdt aan de regels.’’
Caspers haakt in op dat alles lijkt te gaan om de begrenzing en inkadering van vrijheid van onderwijs, terwijl juist in het bijzonder onderwijs perspectieven voor de toekomst worden geboren. ‘’Het is een waardevolle ruimte waar vanuit we kunnen bijdragen aan de samenleving. We moeten blijven stilstaan bij wat we nodig hebben om de school als bouwplaats zo goed mogelijk te benutten.’’
Maakbaarheid en toetsing
In zijn bijdrage vervolgt hij dat het onderwijs wordt gekenmerkt door het idee van hoe meer toetsen, hoe beter de kwaliteit van het onderwijs. ‘’Maar als je alles benadert vanuit maakbaarheid, hebben de leerlingen ook de plicht om het te maken. Dat levert een prestatiedruk op. De responsieve waarden als wendbaarheid en vertrouwensvol meebewegen, worden weggedrukt. De spontaniteit, alertheid, improvisatie, lenigheid en creativiteit om perspectief te vinden in de veelkleurige wereld om ons heen: daar kan op school buitengewoon goed aan worden gewerkt. Zo leren we kinderen inventief omgaan met de dingen zoals ze op ons afkomen. Juist dit past goed bij de grondslag van een christelijke of katholieke school.’’
Maar een school, oftewel bouwplaats zoals Erik Borgman het ook wel noemt, kan erg van een ander verschillen. Zo heeft een school andere keuzes en een ander profiel, waardoor de uitdagingen en vragen waar scholen mee zitten heel divers zijn. Maar één ding wat de ideale bouwplaatsen volgens Caspers gemeen hebben, is dat zij niet uitgaan van maakbaarheid. Maar elkaar helpen leerlingen op te bouwen en tot bloei te laten komen. Dat vraagt op zijn beurt wel veel van de leraar en leerling. Zo moeten zij leren omgaan met improvisatie, wendbaar leren reageren en niet bang zijn voor verandering. Alleen zo kunnen jongeren creatief leren handelen met de onzekerheden van morgen en de stroomversnellingen van het leven.
Interactief vraaggesprek
Na de bijdrage van Caspers gingen alle deelnemers uiteen om met elkaar drie vragen over ervaring, houding en beweging te bespreken. De opbrengsten hiervan werden besproken in een interactief vraaggesprek tussen Verusadviseur Marcel Elsenaar, Erik Borgman en Thijs Caspers. In onderstaande compilatie vind je een aantal hoogtepunten uit dit gesprek terug.
Tijdens het middagprogramma gingen alle deelnemers uiteen in groepjes om met elkaar te werken aan het verhaal van de school. Aan de hand van een schrijfopdracht zette iedereen zijn of haar verhaal op papier om het daarna binnen de groepen te vertellen. Per groep werd er één verhaal uitgekozen om met iedereen tijdens de Identiteitsdag te delen.
Tot slot, grote dank aan alle live én online aanwezigen voor het bijwonen van onze Identiteitsdag. We hopen jullie volgend jaar weer terug te zien. Ook in het bijzonder een bedankje aan Jose Sueters, die als clown met haar podiumact ervoor zorgde dat de dag en de terugkomst na de lunch speels, fantasierijk en met een lach op ons gezicht begon. Voor meer informatie: www.josesueters.nl.
