“Deze ouders zijn heel verschillend en zitten in allerhande situaties”, weet directeur-bestuurder Ottenheym, “maar ze hebben allemaal een kwetsbaar kind en hebben veel buikpijn door zorgen. Want het zal je kind maar zijn.” Ze herkent de ouders die radeloos en boos zijn, zich niet serieus genomen of gehoord weten. “Passend onderwijs gaat ook over de emancipatie van de ouders, gelijkwaardigheid en samenwerking. Ieder heeft zijn eigen perspectief en wil het beste voor het kind. We moeten niet meteen met die beschuldigende vinger wijzen naar de ouder: Jij werkt niet mee.”
Doorzettingskracht
De crux, zegt Ottenheym, zit in de vraag: Wie is waarvoor verantwoordelijk? “Wie bepaalt? Dat antwoord moeten we zoeken in doorzettingskracht en niet in doorzettingsmacht.” We willen het samen doen. Dat lukt niet altijd maar alles is gericht op goede communicatie en besluiten nemen in overleg. Als samenwerkingsverband mag je bijvoorbeeld een toelaatbaarheidsverklaring afgeven zonder instemming van de ouders. Dat doen wij niet. Want wat gebeurt er als wij doorverwijzen naar het speciaal onderwijs en ouders niet akkoord zijn?”
Instrumenteel reageren
In échte gesprekken, waarin iedereen zijn verwachtingen en zorgen op tafel legt, kun je samen tot de beste oplossing komen, ervaart Ottenheym. En dat is noch voor ouders, noch voor scholen gemakkelijk. “Een school voelt zich soms ook in de knel, radeloos. En gaat instrumenteel reageren: dit zijn de regels, we doen echt alles voor uw kind… Maar het is een emotioneel verhaal voor ouders. Die hebben stress, slapeloze nachten, soms financiële nood. Als je elkaar werkelijk hoort en begrip toont, kom je er samen uit. Geen instrumentele aanpak van regels en protocollen, maar een menselijke aanpak.”
In de afgelopen jaren werkte haar samenwerkingsverband PPO-Noord Kennemerland (13 besturen, 105 schoollocaties) aan versterking van de positie van ouders.
- Consulenten passend onderwijs coachen de gesprekken tussen ouders en onderwijs en “zijn van iedereen en van niemand.” Hun belang is de ontwikkeling van het kind.
- Het samenwerkingsverband vernieuwde de webpagina voor ouders. Een netwerkgroep oudersteunpunt bekeek de bestaande informatie. Veel te technisch, vol met rechten en plichten en regeltjes. “We hebben de site (oudersteunpunt.nl) nu vormgegeven vanuit een customer journey. Een ouder piekert ’s avonds hoe het nu verder moet met zijn kind en wil antwoorden. Op de site staan concrete vragen en antwoorden. Zodat een ouder weet wat hij morgenochtend voor actie kan ondernemen en rustiger gaat slapen.”
- In diverse netwerkgroepen denken ouders en leraren samen mee over beleid. Ottenheym: “We zien ouders als de motor voor de ontwikkeling van hun kind. Dat betekent dat je als leerkracht en school niet zonder ouders kunt optrekken.”
Natuurlijk zijn er weleens onenigheden. “Maar het escaleert hier niet zo gauw. We blijven in overleg, bepalen samen de acties.”
Neem niet alles op de schop
Oud-Kinderombudsman Marc Dullaert noemde passend onderwijs deze week “een ideaal dat we in Nederland met de mond belijden, maar dat heel moeilijk te realiseren blijkt.” Dat schoot Ottenheym in het verkeerde keelgat. “Het doet te kort aan de vele situaties waar het wel goed gaat! En aan samenwerkingsverbanden waar met ouders opgetrokken wordt. Ik vind zo’n opmerking echt jammer.”
Het laatste waaraan scholen en ouders nu behoefte hebben, zegt Ottenheym, is verdere polarisatie en een nieuw stelsel. “We maken een grote ontwikkeling door, het stof is nèt neergedaald. Nu we weten wat bij wie hoort kunnen we samen optrekken.”
Ze hoopt van harte dat ook politiek Den Haag dat ziet. En dat Boze Ouders en de evaluatie in juni geen aanleiding vormen tot grootschalige aanpassingen van passend onderwijs. “Als iedereen decennialang op een bepaalde manier werkt, kun je niet verwachten dat in een paar jaar de gewenste werkelijkheid gerealiseerd is. Neem niet alles op de schop. Bouw door. Met oog en oor voor de problemen die er zijn. Samen zoeken en onderzoeken voor de toekomst. Met een groot hart voor kinderen en elkaar.”
