Publicatie-
datum:

15 september 2021

Publicatiedatum: 15 september 2021
Identiteit Samen geloven

Huttinga (theoloog) en Kuiper (filosoof, rector van de TU Kampen) zijn zelf actief betrokken bij het christelijk onderwijs door hun werkzaamheden bij het Expertisecentrum Onderwijs en Identiteit aan de Theologische Universiteit Kampen. ‘’Je hebt allerlei christelijke waarden die geworteld zijn in het geloof. Denk aan de wereld als schepping van God, Jezus, genade, liefde en alle andere woorden die erbij horen. Maar je hebt ook een pedagogische en onderwijskundige realiteit met andere taal, gewoonten en regels waartoe je je verhoudt. Eerder al deed ik onderzoek naar de verhouding tussen de pedagogische en theologische noties in het verhaal van christelijke scholen’’, vertelt Huttinga, die een onderzoeksplek voor Verus vervult. Dat kun je vinden in de publicatie Scholen in de ruimte van Gods koninkrijk. ''In dit boek verdiepen we de vragen die die publicatie opriep. Zowel pedagogen als theologen reflecteren hier op de verhouding tussen het pedagogische en het theologische en tornen in feite aan onze seculiere intuïtie, namelijk dat het hier om twee gescheiden werelden zou gaan.''

Zo komen in het tweede deel van het boek woorden vanuit de theologische traditie aan bod die een pedagogische realiteit oproepen. Denk bijvoorbeeld aan genade, een heel theologisch woord dat juist ook in het onderwijs grote betekenis heeft. Roel Kuiper beschrijft hier hoe je school een plek van genade kan zijn. Het woord genade zegt iets over je visie op leren en de openheid van het ontwikkelingsproces van een kind of jongere. ‘’We willen de wereld van het geloof en de wereld van de school op deze manier intensiever op elkaar betrekken, en niet enkel naast elkaar laten bestaan. De hedendaagse school is een plek van de moderniteit waar we denken in termen van efficiëntie, meetbaarheid en transparantie. Terwijl de waarden van de moderniteit juist ook vaak schuren met het menselijke. De christelijke traditie, ruimte en taal die daarbij hoort kan ons helpen om mens te zijn. Dat sluit aan bij Gert Biesta’s oproep om in het onderwijs de pedagogische ruimte te pakken.’’

Menswording

De titel ‘Mens worden’ is dan ook heel bewust gekozen. Het bevat een gedachte die zowel theologisch als pedagogisch is. ‘’Onderwijs draait om menselijkheid, de ruimte om ‘gewoon’ mens te zijn en te worden. Maar de titel bevat ook een verwijzing naar de menswording van Christus. Met Jezus als bron om naar te kijken, van te leren en na te volgen als het gaat om menswording’’, legt Huttinga uit.

Een andere grote overeenkomst tussen de theologie en pedagogiek is het spreken over de mens. Dit is volgens Huttinga in alle gevallen zowel een theologisch als pedagogisch verhaal. ‘’Je hebt namelijk altijd een doel en horizon voor ogen. Je handelt vanuit vertrouwen en hoop. Iedereen die voor de klas gaat staan, handelt vanuit het vertrouwen dat een kind aanspreekbaar is op het goede, het zich goed kan ontwikkelen en kan groeien. Dat vind ik zelf een hele theologische horizon, die veel leerkrachten wellicht eerder pedagogisch zullen noemen. Het idee van onderwijs vertrekt naar mijn idee vanuit een vertrouwen in de werkelijkheid die ik niet anders dan theologisch kan duiden.’’

Een wereld die groter is

Eveneens een voorbeeld waarin de twee werelden samenkomen, is de visie van Gert Biesta dat het onderwijs niet kindgericht moet zijn, maar juist wereldgericht. Hiermee wordt bedoeld dat het niet enkel gaat over het individuele leertraject van een kind, maar hoe een kind zich leert te verhouden tot een wereld die groter is dan hem- of haarzelf. ‘’Het idee dat onderwijs groter is dan enkel jouw leren. En daar helpt theologische taal en traditie bij om het besef vast te houden en in een wereld te leven waar het niet alleen draait om mij en mijn leerconsumptie’’, vertelt Huttinga.

Het derde deel van het boek focust zich meer op de praktijk en hoe de aandacht voor samenhang van het pedagogische en theologische dan werkt. Onder meer Hans Bakker van de Christelijke Hogeschool Ede legt in een eigen bijdrage uit over hoe ze aan hun lerarenopleiding goede leerkrachten willen vormen en wat theologie daarmee te maken heeft. Hij haalt hierbij de ‘virtuositeit van de leerkracht’ aan: dat je als leerkracht deugdzaam leert handelen in de praktijk en niet enkel protocollen leert afhandelen. ‘’Je deugdzaamheid en karakter wordt zo gevormd dat je het goede weet te doen. Dat raakt aan de theologische traditie: een moreel geladen mensbeeld, gericht op het goede leven.’’ Hij benadrukt dat het leraarschap een positie is waarin je in vertrouwen op weg moet gaan, om te gaan leren en het te doen. En dat dit af en toe ook met vallen en opstaan gaat.

Symposium

Naar aanleiding van het boek willen de auteurs met geïnteresseerden verder spreken en denken over de verhouding tussen het pedagogische en het theologische. Daarom wordt er op 15 oktober 2021 ‘s middags een symposium gehouden om verder na te denken over de thematiek van dit boek. Pedagoog Gert Biesta zal tijdens dit symposium onder meer een eerste reactie geven. Ook Verusadviseur Theo van der Zee zal het boek vanuit het perspectief van geïnspireerd goed onderwijs benaderen. Daarnaast wordt interactie met het publiek gevraagd door hardop na te denken over dit boek: waar raakt dit thema jouw interesse, jouw werk en je leven?

Voor meer informatie en opgave: www.wwjg.nl/mensworden. Via deze site kan ook het boek zelf besteld worden.

Samen geloven

Deze pagina is onderdeel van ons domein Samen geloven. Verus laat zich inspireren door het christelijke geloof. Dit geloof verbindt ons en draagt bij aan een inclusieve samenleving met verschillende visies op goed (samen)leven. Onze christelijke waarden kleuren het perspectief waarmee we naar de samenleving, het onderwijs en relaties kijken.

Verus

Gerelateerde berichten