Saskia Makker-Velthuis, bestuurder van de Alberdingk Thijm Scholen in Hilversum en Merel van Vroonhoven, bekend van haar geruchtmakende overstap van de Autoriteit Financiële Markten naar het speciaal onderwijs, voegden daar hun overwegingen aan toe. De bijeenkomst op maandag 4 november 2019 was georganiseerd door Verus, VNO-NCW en het Dominicaans Studiecentrum voor Theologie en Samenleving.
Zeven lessen voor leiderschap
Uit de parabel van de verloren zoon trekt Radcliffe zeven lessen voor leiderschap:
- Blijf kalm in tijden van crisis: net als de vader in het verhaal die te maken krijgt met de crisis van het vertrek van zijn jongste zoon, zou een creatieve leider volgens Radcliffe het vermogen moeten hebben “om door een crisis heen te gaan en er voorbij te komen”.
- Dat vraagt om geduld: “In een samenleving die gedomineerd wordt door de korte termijn en onmiddellijke communicatie en besluitvorming, betekent leiderschap langetermijndenken en geduld hebben.”
- Net als de vader moet een leider de jonge generatie de ruimte geven om “de toekomst de grijpen” en daarbij fouten te maken. “Maak ruimte voor de jonge generatie om anders te zijn dan jijzelf, geef haar de vrijheid om dingen te doen die je niet begrijpt.”
- In het verhaal neemt de jongste zoon uiteindelijk het besluit om terug naar huis te gaan en gaat de vader zijn zoon tegemoet. “Leiderschap betekent bereid zijn om de eerste stap te zetten naar de ander toe. Leiderschap betekent kwetsbaarheid riskeren. We moeten de eersten zijn om ons krachtige imago af te leggen en sorry te zeggen. We tonen leiderschap door ons niet te druk te maken over onze eigen waardigheid, maar juist wel over die van de minste mens in onze organisatie.”
- Zoals de vader een feestje bouwt bij de terugkeer van zijn jongste zoon, zo “hoort het bij leiderschap om iedereen bij het feest te betrekken”. Een leider heeft volgens Radcliffe zorg voor de vreugde van zijn mensen.
- Net als de vader in het verhaal neemt ook een echte leider het risico dat hij of zij verkeerd begrepen wordt.
- Terwijl de oudste zoon zijn gal spuwt over zijn broer, zorgt de vader ervoor dat hij respectvol blijft spreken tegen en over zijn beide zoons. “Leiderschap toont zich in de taal die je gebruikt: is het taal die mensen opbouwt of neerhaalt?”
Werelden verbinden
Makker-Velthuis herkende veel in de lessen van Radcliffe in de reis die ze heeft gemaakt van het leraarschap naar haar huidige leiderschapspositie. “Wat ik als leraar had geleerd over hoe leerlingen het best tot hun recht komen, bleek ook zo te gelden voor het team: een relatie opbouwen, zien, waarderen, ruimte geven om te groeien, zo nodig een schop onder de kont, en oprechte complimenten.”
Voor Van Vroonhoven is de omgekeerde weg – de stap van een topfunctie bij de AFM naar het leraarschap in het speciaal onderwijs – een persoonlijk gemotiveerde bijdrage aan het dichten van de kloof tussen de kansrijken en de achterblijvers in onze samenleving. “Waar ik kan, wil ik verschillende werelden verbinden en mijn ervaring als leraar gebruiken om een bescheiden bijdrage te leveren aan beter beleid en ander, inclusiever leiderschap in onze samenleving.”
Na haar overstap is Van Vroonhoven bedolven onder de reacties. Iemand schreef haar: “U laat zien wat er echt toe doet. Ik hoop dat dit een signaal is dat onze individualistische prestatiemaatschappij op haar einde loopt. Dat we in de richting van een inclusievere maatschappij gaan waarin meer verbinding is tussen verschillende bevolkingsgroepen.”
