We zullen de opbrengsten van de peiling onder de aandacht brengen van de politiek. Volgende week woensdag spreekt de onderwijscommissie van de Tweede Kamer over het onderwijs en corona.
Zonder aansporing Inspectie
Uit de peiling blijkt dat scholen en teams tot veel in staat zijn en alles op alles zetten om zo goed mogelijk onderwijs te blijven geven in deze ingewikkelde tijd, zonder dat ze daarbij aansporingen van bijvoorbeeld de Onderwijsinspectie nodig hadden. Ze laten zien dat ze het vertrouwen van inspectie, politiek en maatschappij meer dan waard zijn. Laten we dit vasthouden!
Als het gaat om wat scholen willen gaan doen als ze weer gaan opstarten valt op dat veel respondenten aangeven als eerste willen beginnen met de sociaal-emotionele aspecten van het onderwijs. Zij hebben vooral de ontmoeting van leerlingen onderling en van leerkrachten en leerlingen gemist, kortom het functioneren van de school als gemeenschap. Die samenleving in het klein, waar vorming van leerlingen plaatsvindt, is wat ze heel essentieel vinden.
Achterstanden bij leerlingen
Scholen maken zich wel zorgen over de achterstanden die leerlingen in deze periode oplopen. Opvallend is dat veel respondenten aangeven dat zij zich hier weliswaar zorgen om maken, maar verwachten die achterstanden binnen niet al te lange tijd in te kunnen lopen. Zij kennen hun leerlingen als flexibel en veerkrachtig.
Leerlingen zijn niet alleen flexibel, veel van hen vertonen ook een grote mate van eigenaarschap en eigen verantwoordelijkheid voor een leerproces. Naast uiteraard de leerlingen bij wie een gebrek aan motivatie (extra) aan het licht komt. Heel wat respondenten concluderen dan ook dat er meer differentiatie nodig is bij het geven van onderwijs.
Waardering ouders
Een positief effect van de huidige crisis is ook dat de waardering van ouders voor de school en de leerkrachten is toegenomen, nu zij zelf aan den lijve hebben ondervonden wat het geven van onderwijs inhoudt. In deze zin kan geconcludeerd worden dat de relatie school-ouders een boost krijgt door de huidige crisis. Het is zaak om deze positieve ontwikkeling vast te houden.
De meeste scholen hebben te maken met leerlingen in kwetsbare situaties. Voor de hand liggende factoren zijn hierbij armoede, gebrek aan structuur, onveiligheid thuis en ouders die niet in staat zijn om hun kinderen te ondersteunen. Opvallend is dat een aantal respondenten daarnaast aangeeft kwetsbaarheid ook waar te nemen bij gezinnen waar het er ‘aan de buitenkant’ normaal uitziet. Ook leerlingen uit deze gezinnen zullen met achterstanden terugkeren op school.
Zorgen over de herstart
Uit de peiling blijken ook zorgen van respondenten voor de nabije toekomst als de scholen weer starten: gezondheid van leerlingen, ouders en personeel, veiligheid (hoe realiseer je 1,5 m onderwijs, hoe houd je ouders buiten de school, etc.). Andere aandachtspunten zijn de kwetsbare leerlingen, de werkdruk bij leerkrachten (zij zijn toe aan vakantie) en de vrees dat leerkrachten gaan uitvallen, onder meer door de combinatie van werkdruk en drukte thuis.
Als het gaat om het ondersteunen van kwetsbare leerlingen geven veel respondenten aan dat hun school prima samenwerkt met externe organisaties. Daarbij wordt een groot aantal partners genoemd. Enkele respondenten zijn minder tevreden en wijzen dan met name op hun gemeente en zorgorganisaties waarmee zij samenwerken. Die samenwerking verloopt soms erg traag.
Kwetsbare leerlingen
De meeste scholen hebben kwetsbare leerlingen naar school gehaald. Of en in welke mate is veelal een kwestie van maatwerk voor de leerlingen en afhankelijk van de capaciteit die er op school is.
Tot slot valt het elan, de dynamiek en de vaart op die scholen aan de dag leggen en ook zelf ervaren bij het oppakken van het onderwijs op afstand. Veel respondenten noemen de beroepstrots die zij bij hun leerkrachten waarnemen. Veranderingen en nieuwe manieren van werken blijken snel te realiseren te zijn en het ‘nieuwe onderwijs‘ stond bij verreweg de meeste scholen snel op de rails. Ook op een groot deel van de scholen in het speciaal basisonderwijs en het speciaal onderwijs kwam het thuisonderwijs goed van de grond. Dat roept de vraag op waarom veranderingen vaak veel moeizamer tot stand komen, terwijl het wel snel kan. Wanneer scholen op termijn in een rustiger vaarwater terecht zijn gekomen verdient het aanbeveling om als teams deze vraag verder te onderzoeken.
Ondersteuning nodig?
Op korte termijn volgt een meer gedetailleerde rapportage van de resultaten van deze ledenpeiling. Behalve bij de politiek zullen we de punten ook bij andere onderwijsorganisaties (PO-raad en VO-Raad, profielorganisaties) onder de aandacht brengen. Verder zullen we contact opnemen met leden die daar in de peiling om hebben gevraagd en met hen van gedachten wisselen over de aangedragen thema’s. Tenslotte zullen wij waar mogelijk en gewenst onze leden ondersteunen bij de uitdagingen waar zij in deze coronacrisis en bij het opstarten van scholen tegen aanlopen.
