‘Kijk niet naar Den Haag, maar wees zelfbewust en neem je eigen regie in het onderwijs’

“Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap stapelt initiatief op initiatief om het lerarentekort een halt toe te roepen, denk bijvoorbeeld aan de opleidingsscholen. Met de Regionale Aanpak Toekomst Onderwijsarbeidsmarkt komt er een extra bestuurlijke drukte op onze schouders, die niet zal bijdragen”, vindt Jan Hol. Hij meent, ook vanuit zijn ervaring in andere sectoren, dat je als onderwijssector altijd eerst nee moet zeggen tegen plannen van de overheid. “Ik snap best dat je tot overeenstemming wil komen, maar je moet eerst je eigen condities opbouwen. We mogen wat vaker nee zeggen in het onderwijs om zo onze eigen rechten overeind te houden. OCW zit nu heel erg in een lijn van dat onderwijsbestuurders slecht zijn, zeker met Wiersma als onderwijsminister. Maar wij moeten in het onderwijs niet langer horig zijn aan de overheid. We zijn zelf capabel genoeg om zaken als het lerarentekort aan te pakken. Geef enkele voorwaarden hoe we het kunnen regelen, maar houdt de regie bij ons.”

Hij kaart daarbij ook aan dat centrale regie vanuit de overheid in het verleden niet zozeer positief heeft uitgepakt. Denk aan de gaswinning in Groningen en de toeslagenaffaire. “Laten we als onderwijsbestuurders een zelfbewuste houding innemen en niet accepteren wat de overheid over ons uitstort. Nederland is gewend om voor elke oplossing naar Den Haag te kijken, maar dat loopt dood. Wij moeten in onze dilemma’s zelf de regie pakken. En ik kom in het onderwijs zeer gedreven mensen tegen die dit ook willen én kunnen.” Om daarop voort te borduren, besloot Hol tijdens het symposium van 8 mei jl. zeven voorstellen te doen hoe we in het onderwijsveld het lerarentekort kunnen aanpakken. Verus licht er hieronder een aantal uit.

“Een van mijn voorstellen is om hetzelfde systeem te hanteren dat in de gezondheidszorg al wordt gebruikt. Zij-instromers (30-plussers), die willen switchen van commerciële sectoren naar zogeheten piekensectoren, krijgen een zij-arrangement aangeboden om in één jaar door te stromen naar het basisonderwijs. Dit is dan tot op zekere hoogte met behoud van hun salaris, omdat zij ook gezinnen hebben om te onderhouden. Dit vergt dan van het OCW een miljoeneninvestering, wat veel lijkt. Maar dat geld wordt nu ook al in het onderwijs geïnvesteerd.”

“Een tweede oplossing is het creëren van een gedifferentieerde cao voor leerkrachten in het basisonderwijs. Als je kijkt naar de huidige cao in het onderwijs, zie je dat iedereen in alle schalen met gelijke percentages omhooggaat. Hier profiteren de hogere inkomens altijd van. Waarom spreken we niet met vakbonden dat salarissen van de lagere inkomens (leerkrachten) met een groter percentage omhooggaat ten opzichte het salaris van directeuren? Dit zorgt voor betere arbeidsvoorwaarden van de mensen voor de klas.”

“Met de huidige woningcrisis merk je dat het in de Randstad voor leerkrachten lastig is om betaalbare woonruimte te vinden. Stel, je houdt als beginnende leerkracht 2.100 euro netto over per maand en je moet daar een huis en gezin van betalen, dat red je in de Randstad niet. Het onderwijs kan met het gemeentebestuur overleggen over geschikte woonfaciliteiten voor leerkrachten in het onderwijs. Creëer een systeem waarmee leerkrachten toegang krijgen tot woningen die specifiek voor hen apart zijn gezet in de sociale woningbouw. Of zorg dat ze gedurende enige arbeidsjaren een kortingspercentage krijgen op huur. Dit kan de gemeente in afstemming met woningcorporaties regelen, zodat het ook voor leerkrachten in die omgeving mogelijk blijft om te wonen.”