Deze casus gaat over een eindexamenleerling die met twee medeleerlingen een foto van de leerlingbegeleider in de schoolkantine maakte. De foto is daarna op Snapchat (sociaal mediaplatform) terechtgekomen. Hierbij werd de leeftijd van de leerlingbegeleider, de school waar hij werkt en een kwetsende en insinuerende tekst geplaatst.
In de schoolgids zijn de schoolregels opgenomen. Hierin staat over het maken van beeldmateriaal het volgende: ‘om de privacy van en veiligheid van de leerlingen en medewerkers te waarborgen is het niet toegestaan om beeld- en geluidsopnames te maken.’ De school besluit hierop de leerling te verwijderen omdat de schoolregels zijn overtreden en in de schoolgemeenschap de gevoelens van veiligheid zijn geschaad. De ouders van de leerling zijn het er niet mee eens en leggen de zaak voor aan de GPO.
School in het gelijk
De Commissie stelt de school in het gelijk en komt tot de volgende overwegingen:
Voorop staat dat het nemen van een (voorgenomen) besluit om een leerling van school te verwijderen een discretionaire bevoegdheid is van het bevoegd gezag. Hierdoor heeft het bevoegd gezag een zekere eigen vrijheid bij de waardering van de ernst van het incident, de impact op de school en de daarbij te op te leggen maatregel.
Vervolgens merkt de Commissie op dat de school regels ten aanzien van het gebruik van telefoons heeft opgesteld en de leerlingen heeft onderwezen in het gebruik van hun telefoon en sociale media om de situatie die nu is ontstaan juist te voorkomen. Door het nemen van een foto in de schoolkantine zijn de schoolregels overtreden. De leerling wist dat het maken van de foto en het plaatsen van de foto op sociale media niet was toegestaan. De leerling heeft net als alle andere leerlingen sociale mediatraining ontvangen en is daardoor op de hoogte van de werking van het ongewenst en zonder toestemming delen van informatie, geluiden en beeldmateriaal op het internet.
Daarnaast zijn de leerling ook de geldende schoolregels bekend en had hij behoren te weten dat hiermee de schoolregels en een grens werd overschreden. Het risico dat door hem is genomen dat derden mogelijk misbruik van het beeldmateriaal zou kunnen maken, komt voor zijn rekening, zo oordeelt de GPO.
Veilige omgeving
Het circuleren van beeldmateriaal met de kwetsende en insinuerende tekst is zeer ernstig en grijpt ook in de privésfeer van de leerlingbegeleider. Eenmaal geplaatst beeldmateriaal kan immers niet meer van het internet verwijderd worden. Het heeft eveneens tot gevoelens van onveiligheid bij het overige personeel en medeleerlingen geleid en zorgt voor onrust op school.
Ook wees de commissie erop dat door het coronavirus de lessen digitaal zijn, waardoor de school geen zicht heeft op het maken van geluid- en beeldmateriaal door de leerlingen thuis. Dit maakt personeel en leerlingen extra kwetsbaar. Gelet op het feit dat de leerlingen op de hoogte waren van de schoolregels en gebruik van sociale media, de maatschappelijke tendens waardoor de veiligheid van de leerlingbegeleider in geding is geraakt, de onrust en gevoelens van onveiligheid die dit op de school heeft veroorzaakt, het gegeven dat personeel extra kwetsbaar is vanwege corona doordat de lessen digitaal zijn en door de ligging van de school, oordeelt de Commissie dat het bevoegd gezag in redelijkheid heeft kunnen besluiten over te gaan tot het voornemen van de verwijdering van de leerling.
Verus modelprotocol
De schoolomgeving dient voor iedereen een veilige omgeving te zijn. Met de komst van smartphones en de sociale media zijn scholen op dit punt voor een extra uitdaging komen te staan. De uitspraak maakt de noodzaak helder om duidelijke regels te hebben over het maken en gebruik van beeldmateriaal en het gebruik van sociale media. Ook is belangrijk dat de leerlingen goed bekend zijn met de regels die de school hanteert: het moeten geen dode letters zijn. Het advies is om de regels regelmatig op te frissen, bijvoorbeeld aan het begin van ieder schooljaar.
Verus Juridisch heeft voor haar leden al enige jaren geleden een Modelprotocol Sociale Media opgesteld. Door middel van een protocol maak je niet alleen afspraken met werknemers maar ook met ouders, leerlingen, familie en andere leden van de schoolgemeenschap. In dit protocol staat beschreven welk digitaal gedrag wel en niet aanvaardbaar is. Ook wordt genoemd wat de juridische gevolgen zijn voor betrokkenen als de digitale gedragsregels, al dan niet bewust, worden overtreden. Mocht zich een ernstig incident op de sociale media voordoen, dan wordt van de bestuurder verwacht dat hij adequaat handelt. Een dergelijk protocol geeft dan handvatten.
Jaarlijks wordt het modelprotocol van Verus herzien. Dat is ook recent weer gebeurd.
Dus heeft je school hiervoor nog geen schoolregels of protocol, voel je dan vrij om dit herziene modelprotocol te downloaden.
Voor meer informatie contact met Fenneke Scholten van Aschat of de Juridische Helpdesk.
[1] nummer uitspraak: 109581
