CHVO lanceerde de website, die oorspronkelijk een initiatief is van Peter van Arum, in september 2020 vanuit de vraag uit de praktijk. ‘’Docenten in het voortgezet onderwijs hebben weinig zicht op wat leerlingen lezen. Er zijn wel websites die werken aan literaire competentie. Maar er zijn veel leerlingen die nooit op bovenbouw havo of vwo terechtkomen en dus ook nooit zulke literatuurlessen krijgen’’, legt De Jong – Slagman uit. Daarom besloot de CVHO anders te werk te gaan en een platform te lanceren waar niet wordt gefocust op schriftelijke verwerkingsvormen, maar juist op creatieve en vormende opdrachten rondom de inhoud van een boek.
‘’Er is veel goede jeugdliteratuur, maar het gaat in schoolopdrachten zelden over de inhoud. Als je een boek over vluchtelingen leest, een mooi en relevant thema, past dat goed bij burgerschap. Het is een kleine moeite om daar dan specifiek vragen over te stellen. Denk aan: wat overkomt de hoofdpersoon, wat ervaart hij of zij, en wat zou jij doen in zo’n situatie?’’
Leescyclus
De website is gebaseerd op De Leescyclus, waar leerlingen van 10 tot 14 jaar en 14-plussers zelf centraal staan. Zij kiezen zelf een boek dat bij hen past en gaan dit lezen. ‘’BoekEnOpdracht zit voornamelijk aan de kant van verdiepen en inspireren. Want veel opdrachten die er nu in het onderwijs zijn, zijn vooral schriftelijk. Wij vinden dat dit op een betere manier kan. Zo hebben wij opdrachten om vlogs te maken, uit te beelden of iets uit te spelen naar aanleiding van een boek. De verdiepingsfase is erop gericht om iets van de boekinhoud te verwerken, zonder dat het toetsachtig wordt’’, zegt De Jong – Slagman.
Bron: Kamp, De Jong-Slagman & Van Duijvenboden (2019). Jeugdliteratuur & didactiek. Handboek voor vo en mbo. Bussum, Coutinho.
Zo is er bijvoorbeeld de boekspecifieke opdracht naar aanleiding van De andere weg van Mireille Geus. Dit boek gaat over een meisje in 1573, waarvan de moeder doopsgezind wordt terwijl de rest nog rooms-katholiek was. In die tijd was dit verboden en daarom belandde de moeder op de brandstapel. ‘’Vragen die bij deze boekspecifieke opdracht horen, zijn onder meer: welke godsdiensten kennen jullie? Belijden jullie ook een geloof? Wat wil je anderen vertellen over je geloof? Maar er komt ook een stuk Grondwet in voor: Iedereen is vrij om een geloof te belijden of van geloof te veranderen. Deze vragen leiden tot gesprekken met de klas’’, vertelt De Jong – Slagman.
Elkaar inspireren
Het burgerschapsonderwijs wordt hierin meegenomen door aan de hand van deze vragen met elkaar in gesprek te gaan maar ook door te focussen op geloofsvervolging in de huidige tijd. ‘’Dit is wat we bedoelen met zo’n specifieke opdracht. Je laat leerlingen met inhoud aan de slag gaan en koppelt het aan het nu. Door lezen en burgerschap te combineren sla je minstens twee vliegen in één klap.’’ Ook komt er in de opdracht telkens een component terug waarin leerlingen iets over het boek delen met een ander en elkaar zo inspireren.
De docente jeugdliteratuur benadrukt wel dat alle opdrachten zodanig zijn geformuleerd dat iedereen ermee uit de voeten kan, ondanks dat CVHO een afdeling is met een christelijke insteek. ‘’Daarnaast werken we ook met prentenboeken, waar soms weinig of geen tekst in staat. Meer beeld en minder tekst is een beweging die nu gaande is. Ook beeld, zoals in De aankomst van Shaun Tan, kan empathie bevorderen. Het verhaal komt dan binnen op een andere manier.’’
Groei
Momenteel staan er zo’n honderd verschillende boeken op de website, waarvan 35 boekspecifieke opdrachten. BoekEnOpdracht hoopt de komende tijd door te groeien, maar door de pandemie (en de sluiting van scholen en bibliotheken) werd dit enigszins bemoeilijkt. Wel zijn er enkele complete digitale boeken op de site te vinden. Voor leerkrachten is er een apart inlogscherm, waarachter zij extra informatie en tips voor klassikale lessen kunnen vinden. In totaal doen er nu ongeveer zeventig leerkrachten met het initiatief mee.
De Jong – Slagman is blij met dit resultaat en hoopt dat de groei de komende tijd doorzet. Want: lezen is erg belangrijk. ‘’Ook op onze pabo en lvo doen wij veel inspanningen om jeugdliteratuur onder de aandacht te brengen, zowel bij aankomende als bij zittende leraren. Als het belang van lezen gecombineerd met de schoolvakken doordringt, wordt dit als een mooie optie en tijdswinst gezien. Maar je merkt dat beginnende leraren nog strak aan de methode vasthouden. Oudere docenten met meer ervaring durven wel te zeggen: oké, ik heb duidelijk wat er moet gebeuren aan burgerschap en als ik een bepaald boek inzet, dan werk ik meteen aan dat doel. Dat is het resultaat waar we naartoe willen.’’
