Zondag 30 mei. De werktelefoon van schoolleider Misja van Herp gaat over. Hij neemt op. Zijn leerkracht van groep 4 aan de lijn: deze heeft zich laten testen en meldt zich ziek. Er is besmetting met Corona vastgesteld. Van Herp: “Ik wist tot dan van niks, maar de leerkracht bleek al een paar dagen klachten te hebben.” Meteen gaat de schoolleider tot actie over. Hij belt de GGD. “Maar die bleken niet bereikbaar in het weekend.” Vervolgens informeert hij de ouders van de betreffende groep: de kinderen mogen die maandag thuis blijven en krijgen les op afstand, tot er nadere informatie volgt. Maandagochtend vroeg krijgt Van Herp dan contact met de GGD. “Dat ging nog niet vanzelf, want ik werd steeds doorverbonden en ging van de ene naar de andere afdeling.”
Uiteindelijk krijgt de schoolleider daar te horen: “er komt geen onderzoek. Want de besmette leerkracht is met niemand op school langer dan een kwartier binnen de anderhalve meter geweest. De kans op een uitbraak is dan gering.”
Het was een scenario waarop ze niet gerekend hadden, vertellen Van Herp en Un1ekbestuurder Rien Wiegeraad, nu ruim een maand later tijdens een Zoom-gesprek. “We hadden verwacht dat er een onderzoek zou volgen waarbij er getest werd op school.”
In de angst
De schoolleider brengt de boodschap van de GGD diezelfde maandag nog over aan de ouders van de multiculturele school: er komt geen onderzoek, er is geen reden tot zorg, want de kans op een uitbraak is nihil. De school kan open blijven, groep 4 kan gewoon blijven komen. Zij krijgen vanaf de volgende dag les van een vervangende leerkracht.
En daar, vanaf dan, gaat het een kant op, die al snel niet meer te keren valt. Van Herp: “ouders geloofden mij niet. Ze begrepen niet dat er helemaal niks gebeurde, terwijl er een besmetting was. Een besmetting met een virus, dat ernstige gevolgen kan hebben, doodsbedreigend is. Dat is wat bij hen de overhand had. Ze schoten in de angst om hun kind. Er ontstond onrust.”
De volgende dag is het meteen merkbaar op de school. Van Herp: “Er bleven tien kinderen weg, en dat werden er met de dag meer.” Er wordt besloten een ouderavond te beleggen, waarbij Wiegeraad tot in de top van de GGD contact zoekt om ook ‘de witte jassen’ vanuit hun autoriteit en expertise te laten aansluiten en het beleid uit te leggen. Wiegeraad: “Dat was echt nodig, want wij hadden dat gezag niet. We stonden met onze rug tegen de muur.” Ook de wethouder van de gemeente, nog zo’n autoriteit, wilden ze erbij hebben.
Heftige taferelen
Maar ze werden ingehaald door de tijd, de ouderavond kwam er uiteindelijk niet. Lang verhaal kort: een kind uit groep 8 bleek ondertussen besmet en even later ook twee ouders. Ouders raakten in paniek en waren niet meer voor rede vatbaar, toen dat nieuws bekend werd. Hele heftige, agressieve taferelen ontstonden, zegt bestuurder Wiegeraad. “Familieleden die de klas instormden en kinderen daar wegrukten, ten overstaan van de andere leerlingen en de leerkracht- die daarvan natuurlijk heel erg schrokken. En Misja is als schoolleider zelfs fysiek bedreigd.”
Een onderzoek door de GGD kwam er ook na die nieuwe gevallen niet, omdat het om op zichzelf staande gevallen ging, waarbij steeds gold dat er niet langer dan een kwartier contact was geweest binnen de anderhalve meter op de school, zegt Wiegeraad. “Van een uitbraak was dus geen sprake volgens het protocol van de GGD.”
Bestuurder Wiegeraad en Van Herp kunnen op dat moment nog maar een ding: de school sluiten. En weer overgaan op afstandsonderwijs. Wiegeraad: “Als de maatschappelijke onrust zo groot is en kinderen niet meer naar school komen, moet je wel. We hebben besloten tot het nieuwe schooljaar dicht te blijven om de rust terug te laten keren.” De bestuurder waarschuwt hoe groot het schokeffect is op de omgeving bij een besmetting. “Dat blijkt echt ver te gaan. Zo hoorden we dat kinderen van onze school niet meer welkom waren op andere plekken, zoals verenigingen, omdat ze als besmettingshaard werden gezien.”
Transparantie
De school heeft zich steeds zo transparant mogelijk opgesteld naar alle belanghebbenden. “We hebben bijvoorbeeld ook meteen de andere schoolbesturen in de regio geïnformeerd. We hebben er daarbij bewust voor gekozen om de communicatie via een persoon te laten verlopen, in dit geval onze communicatieadviseur. Verder hebben we geen interviews aan de pers gegeven, of een persbericht verspreid. In plaats daarvan hebben we een bericht op onze website geplaatst.”
Het Visnet, een van de 21 locaties van Un1ek, was uiteindelijk de enige school die dicht moest binnen het bestuur. Op de andere scholen bleven besmettingen uit. Wiegeraad: “Door goede interne communicatie, en een hands on aanpak vanuit ons crisisteam, konden we alles verder gelukkig onder controle houden.” Het kwam overigens al snel weer goed met de gemoederen bij de ouders en kinderen van Het Visnet, zegt hij. “Meteen de dag na de sluiting hadden alle kinderen weer hun chromebook in huis, die ze net hadden ingeleverd. Allemaal waren ze in mum van tijd weer aangehaakt, inclusief de kinderen die weggebleven waren.”
Hun tips en lessons learned?
- Zorg dat je als school van te voren een draaiboek hebt, met veelvoorkomende Q&A’s en stroomschema’s over wat wanneer te doen. Neem ook alle externe bezoekers, zoals leveranciers daar in op, voor het geval de school dicht moet. Ook hen moet je dan immers informeren.
- Zorg dat je als schoolbestuur nu al een contactpersoon bij de GGD hebt, nog voordat je te maken krijgt met een besmetting dus. Dat bespaart veel tijd en voorkomt ruis en tegenstrijdige informatie. Wees dus pro-actief.
- Houd zelf de regie tijdens een vastgestelde besmetting. Zoek contact met de gemeente en de GGD, luister naar de adviezen, maar stel je niet afhankelijk op. Neem zelf de beslissing over de manier van communiceren en wel of niet openhouden van de school bijvoorbeeld.
- Zorg voor transparante communicatie naar alle belanghebbenden, zoals ouders, collega-besturen, maar ook binnen alle scholen van het eigen bestuur.
- Laat de communicatie steeds via een persoon verlopen, zodat de boodschap consistent blijft.
