CHE, Driestar en acht scholen voor voortgezet onderwijs bundelen krachten in opleiden leraren

“Het onderwijs wordt momenteel door de minister vaak heel instrumenteel benaderd, maar wij willen de ziel van de leerling, de student en de leraar voeden”, vertellen manager lerarenopleidingen Klaas Tippe van Driestar en directeur van de opleidingen Theologie en Leraar Godsdienst en Levensbeschouwing Herman Oevermans van de CHE.

In 2030 moeten alle studenten samen met het werkveld worden opgeleid. De CHE en Driestar Educatief zetten volgend studiejaar al een flinke stap met de start van de Christelijke Opleidingsschool (COS). In het traject voorafgaand aan de opstart van de nieuwe opleidingsschool, kwamen de twee hogescholen elkaar vrij snel tegen. “Twee jaar geleden zijn we gestart met nadenken over een christelijke opleidingsschool en het benaderen van vo-scholen. Overigens waren we een jaar eerder al benaderd door de toenmalige bestuurder van De Lage Waard in Papendrecht die zich graag wilde aansluiten bij een christelijke opleidingsschool. Herman en ik hebben eerst geïnvesteerd in elkaar leren kennen. Je herkent bij elkaar hart voor het christelijk onderwijs en dat geeft vertrouwen. Dan kun je het ook gemakkelijk hebben over verschillen van inzicht. We houden van transparantie en eerlijkheid. We hebben een deels gemeenschappelijke achterban en zagen we dat we als collega’s met elkaar iets moois kunnen opbouwen. Uiteindelijk vonden we acht scholen in het voortgezet onderwijs bereid om in dit opleidingstraject te stappen”, vertelt Tippe.

Beide hogescholen zijn intensief bezig met de vraag hoe in een veranderende culturele context de bronnen van de geloofstraditie vruchtbaar kunnen zijn in de professionele (onderwijs)praktijk. “Waarvoor kom je je bed uit? En wat zijn de bronnen die jou betekenis geven in het leven, ook als het even moeilijk is? We willen jonge professionals opleiden die niet enkel technisch het vak beheersen, maar die ook ergens voor staan, de bronnen van betekenis weten te vinden en te blijven toepassen. Dat is voor studenten helemaal niet simpel, maar als leraar in het vo ook niet. Daarom zien wij de relevantie om leraren vanuit die levensbeschouwelijke traditie in het werkveld op te leiden”, legt Oevermans uit.

Met de nieuwe opleidingsschool hopen de twee hogescholen eveneens de scheiding van theorie en praktijk te doorbreken. “In veel gevallen zie je dat studenten op de hogeschool enkel theorie krijgen en praktijkervaring tijdens hun stages opdoen. Wij willen juist in het werkveld, door studenten op vo-scholen te plaatsen, de opleiding vormgeven. Vanuit deze praktijk voegen wij theorie toe”, zegt Oevermans.

Met de deelnemende scholen worden duidelijke afspraken gemaakt om de studenten niet teveel uren voor de klas te laten staan. “We zijn helder over de groei- en ontwikkelmogelijkheden van onze studenten. Als je denkt dat het goedkope arbeidskrachten zijn die je zo snel mogelijk moet inzetten, dan is de kans dat zij het onderwijs verlaten of in een burn-out belanden een stuk groter. We willen juist gemotiveerde en betrokken docenten opleiden, die langer vruchtbaar zijn. En door vanuit onze christelijke bronnen aandacht te geven aan hun verhaal, krijgen zij meer innerlijke kracht om de bureaucratie of ander ‘gedoe’ in de school te kunnen verdragen.”

Zoals Tippe en Oevermans benadrukken: een student komt binnen met zijn of haar eigen biografie. Iedere jongere (of oudere, dat kan natuurlijk ook) komt met een eigen verhaal binnen en mag dat ontdekken tijdens de opleiding. Het gaat om leren ontwikkelen en leren wie je zelf bent, om zo met plezier in het onderwijsvak te rollen. Als je dit tijdens een opleiding kunt neerzetten, zie je dat dit later ook weer doorsijpelt in de klassen van deze leraren”, meent Oevermans.

De leergemeenschappen (de acht deelnemende scholen) waar de studenten zich straks in bevinden, hebben ook een eigen cultuur, pedagogisch klimaat en geschiedenis. “We laten de studenten dan ook bewust kennismaken met een breder pedagogisch klimaat. De diversiteit van de deelnemende scholen zorgt ervoor dat leerlingen een goed beeld krijgen van verschillen en zich daartoe verhouden. Tijdens hun studie zijn ze bij minimaal twee verschillen middelbare scholen. Een school in Middelharnis zit in een andere context dan een school in Barneveld. Het is toch een fantastische ontdekkingsreis om ze met al die verschillen te laten kennismaken”, vindt Tippe. “De studenten leren daarbij veel over onderwijssoorten, verschillende keuzes voor de inrichting van een school en ontdekken ook hun eigen voorkeuren.”

Daarnaast is het ook voor de deelnemende scholen een uitgelezen kans om hun school verder te ontwikkelen. Studenten hebben namelijk ook invloed op de ontwikkelcultuur van de school. “Mijn ambitie is om met de opleidingsschool ook een ontwikkelmotor te maken van de deelnemende scholen. Dan snijdt het mes aan twee kanten”, vertelt Oevermans.

Over vijf jaar hoopt Tippe dat er een stevig gewortelde opleidingsschool staat, met een mooie dynamiek van opleiding op de middelbare scholen en op CHE en Driestar. “Ik hoop dan twintig vo-scholen aan boord te hebben en inmiddels ook de grens zijn overgestoken naar het po. Daar liggen ook kansen. We zouden echt iets met tieneronderwijs (10-14) moeten doen. De CHE heeft een mooie minor in de pabo en op de Driestar is door pabo en lerarenopleiding samen met studenten onderwijs ontwikkeld voor de doelgroep van 10 tot 14 jaar”, zegt hij. Oevermans deelt dit gevoel en hoopt dat ze – ondanks de crises die hij de komende jaren voor zich ziet – blijven putten uit de bronnen die ertoe doen. “Het goede Woord van God heeft iets te zeggen. Ik hoop dat dat ervaarbaar is en blijft in de scholen en bij onze professionals.”

"In COS werken we als partners samen vanuit een gezamenlijk ontwikkelde visie: we leiden aanstaande leraren op tot professionals die niet alleen hun schoolvak op een excellente wijze doceren, maar ook een bijdrage leveren aan de vorming van jongeren. We hanteren als motto: ‘leren met lev’. ‘Lev’ is een Hebreeuws woord met een meervoudige betekenis: ‘hart’, ‘zin’, ‘moed’ (‘lef'). Het wijst op de verbinding tussen hart, hoofd en handen: leren en opleiden om vanuit het hart te handelen en zo als bezielde professionals in het onderwijs aan de slag te gaan. We werken vanuit een christelijke levensbeschouwing en nemen verantwoordelijkheid voor onze maatschappelijke opdracht om kundige, gemotiveerde en gedreven leraren op te leiden. We leiden leraren op die weten wat hen drijft en wat hun bronnen zijn. Zij verhouden zich vanuit die basis tot hun vak, de leerling en de school. Onze leerlingenpopulatie is pluriform en de samenleving waarin ze leven is nog veelkleuriger. Dat stelt ons voor een pedagogische opdracht: de vorming en toerusting van stabiele, gewortelde leraren die met een open mind en bewust van eigen waarde(n) hun plek innemen in die pluriforme samenleving."

In de COS werken CHE en Driestar samen met CSG De Lage Waard (Papendrecht), CSG Prins Maurits (Middelharnis), De Meerwaarde (Barneveld), Johannes Fontanus College (Barneveld), Ichthus College (Veenendaal), GSR (Rotterdam en Rijswijk), GSG Guido (Amersfoort en Arnhem), Yuverta (Alphen a/d Rijn en Ottoland).