De Bascule PI-scholen bieden onderwijs aan de meest uitdagende leerlingen met psychiatrische problematiek, al dan niet in combinatie met gedragsproblemen. Ongeveer 65% van de leerlingen heeft een beschikking voor jeugdzorg, vertelt Hendriks, en op sommige van zijn scholen is dat zelfs honderd procent. “En dus moesten we elke keer weer beschikkingen aanvragen en kregen we allemaal verschillend mensen de school in. Kan dat nou niet anders, dachten we.”
Álle betrokkenen tevreden
Dat kan. De gemeente Amsterdam startte in 2018 het project Specialistische jeugdhulp in het speciaal onderwijs. Ze gaf de scholen trekkingsrecht van fte’s en de gemeente koopt zorg in die ze via dat trekkingsrecht distribueert over de scholen. Voor Hendriks betekende dat dat hij naast de 120 fte onderwijsmedewerkers, 30 fte jeugdwerkers kon aannemen.
SJSO zit nu in het tweede jaar. Het Kohnstamminstituut en de UvA doen kwalitatief onderzoek naar dit project (een eerste evaluatie verschijnt binnenkort) en het lijkt een succes. Daarom loopt het door tot in elk geval augustus 2021. Hendriks: “De onderzoekers zeggen dat ze voor het eerst een stelselwijziging onder de loep nemen waarin álle betrokkenen tevreden zijn: ouders, kinderen, school en jeugdzorg.”
Binnen een dag handelen
Zorg voor leerlingen is eerder en sneller beschikbaar, vertelt Hendriks. Een voorbeeld: “Als een kind helemaal in de put op school komt kan de leerkracht hem of haar meteen laten opvangen door een begeleider. En we hebben verschillende mensen op school rondlopen die ook ouders kunnen begeleiden. Vertelt een kind dat er thuis iets speelt, dan kan zo’n begeleider meteen even moeder bellen en zeggen: Kan ik wat doen? Zal ik even langskomen? We kunnen binnen een dag handelen, daarmee voorkom je veel grotere problemen. Vroeger was je als leerkracht bezig een kind op te vangen als het overstuur was. Dat kostte onderwijstijd de zorg kwam veel trager op gang.”
Binnen de scholen is er een duidelijke scheiding tussen de medewerkers die onderwijs geven, degenen die zich bezighouden met de interne problematiek van de leerlingen en de jeugdhulpmedewerkers die zich richten op de systemen rondom het kind. Toch ziet Hendriks dat het voor ouders veel simpeler is hulp te aanvaarden. “Die willen geen mensen over de vloer van Jeugdhulp. Maar iemand van school die hulp aanbied, is wel welkom.”
Kostenbesparing
Eerlijk is eerlijk: de gemeente hoopte op grotere bezuinigingen. Maar er wórdt bezuinigd. En dat valt Hendriks allang mee. “Want als je veel zorgmedewerkers de school binnenhaalt, gaan zij waarschijnlijk meer problemen zien. Je mag dus verwachten dat de zorgvraag aanvankelijk stijgt. Maar dat is niet gebeurd, in tegendeel, we zien een vermindering van het aantal beschikkingen dat nog nodig is, en misschien nog wel belangrijker: een mindere intensiteit -en dus minder kosten- voor de beschikkingen die nog wel nodig zijn.”
Meer voorbeelden
SJSO staat niet op zichzelf. Zo is er in 11 inspiratieregio’s al de aanpak Met Andere Ogen waarin onderwijs-jeugd-zorg lokaal al doende leert wat werkt. En ook in de Tweede Kamer voelt men voor nauwere samenwerking: de leden namen vorige week twee moties aan om de middelen voor onderwijs en voor ondersteuning en zorg in onderwijs te ontschotten.
