‘Alle abstracte geluiden uit de media over eenzaamheid onder jongeren krijgen ineens heel veel betekenis door deze verhalen’

De eerste lockdown, vorig jaar maart. Scholen denken tijdelijk dicht te moeten vanwege de uitbraak van de coronapandemie. Wat eerst twee weken leek, werden maanden. En toen was eind 2020 weer raak: opnieuw overgaan op afstandsonderwijs. Een heftige periode, voor zowel docenten als leerlingen, die volgens de sectie levensbeschouwing van het Thomas a Kempis College in Arnhem juist benoemd moet worden.

‘’Vorig jaar november kwam er een mail vanuit de directie waarin stond dat per maandag alle vierde klassen weer digitaal onderwijs kregen vanwege veel besmettingen. We doen alsof dat allemaal heel normaal is, het online onderwijs, maar het is eigenlijk absurd dat tegen leerlingen wordt gezegd: ga maar naar huis’’, vertelt Hontelez.

De groep docenten besloot daarom iets voor deze leerlingen te doen. ‘’Het voelde niet goed dat ze weer naar huis moesten en weer achter hun scherm moesten zitten. Daarom besloten we een brief te sturen om te laten weten dat het heel vervelend is en dat we ons bewust zijn van de impact. En óók om ze laten weten dat het ook moeilijk mag zijn. Dat was voor ons als docent zijnde ook’’, legt hij uit.

Ondanks dat het voornamelijk een gebaar naar de leerlingen moest zijn dat er aan hen werd gedacht, werden zij ook uitgenodigd om terug te schrijven. ‘’We hadden van tevoren dus ook niet verwacht hoeveel reacties we zouden krijgen.’’ De brief van één leerling zorgde ervoor dat de docenten dachten: we moeten hier meer mee.

‘’Deze leerling schreef over zijn quarantaineperiode. Slechts twee keer per dag kon hij naar het toilet, hij mocht tweemaal in de week douchen en het eten werd voor zijn deur gezet. Twee weken lang zat hij op zijn kamer. Hij was wel altijd netjes in de les en deed volop mee met het onderwijs. Daar zag je niet aan hem hoe moeilijk hij het had. Totdat hij zijn brief schreef.’’ Deze brief triggerde de docenten om de verhalen van leerlingen in een boek te bundelen: om hun stem en ervaringen te laten horen.

Uiteindelijk zijn er zestig verhalen van leerlingen, waaronder die van Anneloes van der Hout en Lieve Klaassen, in het boek verschenen. Lieve is net voor haar eindexamen geslaagd, wat het voor haar al helemaal een hectisch jaar maakte. ‘’In de eerste lockdown leek het gewoon even op twee weken thuiszitten. Niemand had verwacht dat het langer zou duren. Vooral met de tweede lockdown werd de verveling groter. Het was niet altijd leuk en gezellig, zoals je op school de andere leerlingen en docenten ziet. Bij sommige vakken had ik ook moeite met mijn concentratie erbij houden, en zeker omdat dit mijn eindexamenjaar was, is het vervelend omdat je dan juist extra aandacht nodig hebt. Dat was een van de lastigste dingen’’, vertelt ze.

In de eerste acht weken van de eerste lockdown zag Lieve ook niemand. ‘’Corona was er pas net. Ik heb toen niemand gezien en later pas mijn vrienden weer op anderhalve meter afstand.’’ Anneloes, uit 4-gymnasium, sluit zich hierbij aan. ‘’Het was verschrikkelijk saai om niemand te zien. Je moest echt naar je telefoon grijpen om contact met vrienden en medeleerlingen te krijgen. Als je fysiek naar school gaat, is dat gewoon al onderdeel van wat je doet. Op een gegeven moment hadden we een proefwerk op school wat meetelde voor het examen. Het was achteraf meer een feestje dan een toets, omdat je elkaar eindelijk weer zag. Zo kom je erachter dat school meer is dan enkel lessen volgen.’’

Het bundelen van al deze verhalen in het boek was vrij snel geregeld. ‘’We hebben aan leerlingen gevraagd of ze mee wilde werken. Het gros van de leerlingen zei hier ja op. Uiteindelijk is een grote variatie aan verhalen in het boek verschenen. De brieven die erin staan, zijn ook wel echt verhalen van leerlingen die écht indruk maken. We hebben ook veel kleinere berichten teruggekregen van leerlingen. Die werden wel heel erg gewaardeerd maar hebben we niet in het boek gezet. Dat is wel de kanttekening die we erbij plaatsen’’, zegt Hontelez.

Over het algemeen zijn verhalen over eenzaamheid en angst de twee grootste thema’s die in de verhalen terugkomen. ‘’Aan de ene kant was dit verwacht. Maar de manier waarop leerlingen hierover schreven en de manier waarop dit zich uit, maakt het ineens heel concreet. Je ziet en hoort op televisie over jongeren en eenzaamheid. Maar wat betekent dat? Dat komt juist in deze brieven naar voren. Een leerling schreef over het ’s avonds in bed liggen huilen omdat je drie dagen niemand hebt gezien. Of over geen afscheid kunnen nemen van je oma omdat je bang bent haar te besmetten. Alle abstracte geluiden uit de media krijgen ineens veel meer betekenis door deze verhalen.’’

Zowel Lieve als Anneloes zijn erg benieuwd naar de verhalen van hun medeleerlingen. Lieve is vooral benieuwd naar of ze herkenbare en vergelijkbare verhalen van haar jaargenoten gaat lezen. Anneloes laat weten dat ze juist door deze verhalen hoopt te lezen hoe het anderen echt is afgegaan. ‘’Je hoort wel verhalen van vrienden over hoe zij de coronaperiode hebben ervaren, maar het is nooit heel erg diepgaand. Het lezen van zulke verhalen zal het wel makkelijker maken om hierover met elkaar het gesprek te voeren.’’

Minister Arie Slob nam afgelopen maandag de eerste editie van ‘De stille school’ in ontvangst. Het boek (ISBN: 9789043537346) is eveneens verkrijgbaar bij alle boekhandels voor € 16,99,-. De opbrengst van de royalty’s van het boek gaan naar een school in Ghana, dat door het Thomas a Kempis College is geadopteerd.

Bekijk hier de boektrailer die het Thomas a Kempis College heeft gemaakt.