Publicatie-
datum:

3 februari 2021

Publicatiedatum: 3 februari 2021
Onderwijs en samenleving Samen leven

Het artikel was van de hand van twee oud-klasgenoten, inmiddels al beiden van middelbare leeftijd. De één is directeur van Stichting het Gehandicapte Kind en vader van een ernstig meervoudig beperkte zoon, de ander stadspredikant van de Protestantse kerk in Amsterdam ‘en pleitbezorger van inclusief leven in stad en kerk’.

Verschillende passages uit hun bijdrage bleven bij mij hangen. Ik noem er twee. “Mensen met een beperking behoren tot de meest eenzamen van onze samenleving. Dat begint al heel vroeg. Kinderen met een beperking hebben weinig tot geen vriendjes. Ze gaan meestal naar aparte scholen. Het gevoel van ‘er niet bij horen’ blijft vaak een leven lang. Het christelijk onderwijs vormt hierop geen uitzondering.” Als ik zoiets lees, moet ik mijzelf dikwijls direct tegenspreken. Want voordat ik het in de gaten heb, denk ik – niet zelden hardop – al in termen van ‘ja maar’, of ‘is dat zo’? Het grote afwegen, of is het juist klein, steekt direct de kop op. En dat bij een vader die ook in zijn gezin het leven met beperkingen kent.

Een andere zin die binnenkwam was deze: “Laat christelijk onderwijs het voortouw nemen en vormen van beperking als geestelijke gaven zien.” Komt dit uit de mond van een geestelijke freak of heeft iemand hier iets gezien wat ik eigenlijk ook zelf graag zou willen zien?

Gemeenschap

Het zijn woorden van de Schotse theoloog Brian Brock. Hij stelt dat het christendom in het verleden een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan acceptatie van mensen met een beperking. Brock roept scholen op hun bronnen niet te vergeten. Hij herinnert eraan dat ieder mens is geschapen naar Gods beeld en daarom van oneindige waarde. Een christelijke school kan een vorm van inclusiviteit laten zien die verder gaat dan de maatschappelijke norm. In dat verband gaat hij zover dat hij vormen van beperking als geestelijke gaven durft te benoemen. En daarmee bedoelt hij ‘middelen die een gemeenschap sterker kunnen maken’. Waardigheid en gemeenschap, ze veronderstellen elkaar.

Misschien houd je hier als lezer even halt, haak je bijna af, bijvoorbeeld omdat de woorden ‘geestelijke gaven’ wat veraf staan, niet direct tot jouw vocabulaire horen. Toch liggen Brocks woorden dichtbij een belangrijke dimensie van persoonsvorming: de betekenisvolle ontmoeting met de ander. Ontmoetingen waarin wederzijds respect als vanzelf zichtbaar wordt, of door begeleiding in die ontmoetingen wordt aangeleerd. Misschien wat groots gezegd: zulke ontmoetingen met vreemde anderen, kan iets weg hebben van een wederzijdse bevrijding: werelden en wereldbeelden die onder kritiek worden gesteld, die misschien wel worden afgebroken.

Naar inclusiever onderwijs

Over deze werelden en wereldbeelden, over waardigheid en gemeenschap gaat het ten diepste ook in het praktijkplatform ‘Naar inclusiever onderwijs’. Dat platform is vorig jaar, vlak voor de lockdown in maart, van start is gegaan. Verus is één van de initiatiefnemers. Wij zijn blij met het woord ‘inclusiever’. Het laat een richting van bewegen zien. En iedereen, elke school, kan een eerste stap zetten, of een tweede, een tiende, een veertigste.

Het werken aan inclusiever onderwijs is een proces waarin de focus is gericht op álle leerlingen. Het is gericht op scholen die de onderwijszorg in toenemende mate verbreden, vanuit respect voor en waardering van diversiteit en dus ook voor leerlingen met beperkingen en extra ondersteuningsbehoeften. In dit proces worden leerlingen niet uitgesloten maar past de leeromgeving zich aan op mogelijkheden van leerlingen om zo voor álle leerlingen ontwikkelings- en leerresultaten te boeken, in het primair onderwijs maar ook daarna.

Dat gaat niet van de ene op de andere dag – het is soms een kwestie van spoorzoeken. Het vraagt bovendien om een proces waarin het speciaal onderwijs partner is en de expertise aan speciale onderwijszorg in toenemende mate beschikbaar komt in het regulier onderwijs. Zo kan ook de ondersteuning voor onderwijsgevenden in het regulier onderwijs versterkt worden en krijgen benodigde competenties tijd om wortel te schieten. Het is het waard. Er zijn werelden én wereldbeelden te winnen.

Webinar

Op 3 maart a.s. vindt het webinar 'Op weg naar inclusiever onderwijs', dat mede door Verus wordt georganiseerd, plaats. We werken allemaal aan inclusiever onderwijs, iedere school op zijn eigen manier. Daarom is het waardevol om ervaringen en werkwijzen met elkaar te delen en inspiratie op te doen. Het webinar is van 9.00 tot 12.00 uur.

Samen leven

Deze pagina is onderdeel van ons domein Samen leven. Verus wil bijdragen aan een vrije, inclusieve en pluriforme samenleving. Nu en in de toekomst. Dit doen we door invulling te geven aan de vrijheid van onderwijs met geïnspireerd goed onderwijs en met oog voor maatschappelijke problemen en kansen.

Verus

Gerelateerde berichten