Vanuit je eigen waarden handelen

''Verder zaten ze in hun maag met de dreiging van QR-codes bij de schooldeur. Ze hadden er met elkaar in de leerlingenraad over gesproken en zelfs ruzie over gemaakt. Uiteindelijk kwamen ze bij mij met een simpele vraag. ‘Meneer, kunt u voorkomen dat er zulke controles komen?’

Natuurlijk zie ik het algemeen belang van de volksgezondheid, maar die is breder dan los dit vraagstuk en deze mogelijke maatregel. Een maatregel waarvan overigens nu nog helemaal geen sprake is, maar waar de leerlingen en wat ik weet, ook ouders, zich dus al wel zorgen over maken. Komt de maatregel onverhoopt wel dan raakt het zo de school als gemeenschap. Wij willen een ‘verbindende’ school zijn, dat is één van onze waarden. De leerlingen gaven aan dat ze graag voorzichtig willen zijn, maar zeiden “de invoering van die QR-code trekken we echt niet”. In onze situatie vrees ik ook dat het de facto voor de hele school afstandsonderwijs zou gaan betekenen. Ik zit vanuit mijn verantwoordelijkheid voor de school als gemeenschap als het wel die kant op zou gaan met een onmogelijke afweging. Als er een verplichting komt voor het onderwijs om een coronatoegangsbewijs te hanteren, zou je er haast bestuurlijk ongehoorzaam van worden…”

Ongeveer 25 bestuurders luisteren naar een collega-bestuurder, die tijdens een communitybijeenkomst van Verus een dilemma op tafel legt. In de zaal wordt rond het thema geloof, samenleving en onderwijs een levendig gesprek gevoerd over de school als bouwplaats. In deze publicatie schrijft Erik Borgman dat in zijn visie onderwijs begint bij de waardering van mensen om wie zij zijn en om wat zij inbrengen en doen als degenen die zij zijn. Hij zegt het zo: “Ieder mens ontdekt haar of zijn waarde in het licht van de waarde die iemand anders hem of haar toekent. Verantwoordelijk ouderschap en verantwoordelijk onderwijs beginnen daarmee: met de boodschap aan een kind dat het van waarde is en daarom de moeite waard om hem te helpen verder te komen.” Deze woorden resoneren bij de aanwezigen. Tegelijk klopt de overheid hard op de schooldeur en overweegt met het oog op de volksgezondheid om allerlei maatregelen door te voeren. Welke afweging maak je als bestuurder en hoe voer je het gesprek hierover binnen je school?

In een dergelijk dilemma komt niet alleen een pragmatische belangenafweging naar voren, maar wordt ook een principiële kant van onderwijs zichtbaar. Het doet namelijk een beroep op de bronnen en waarden van een school (van leerlingen, docenten, bestuurders): waar sta je voor en door welke waarden laat je je (ook in het geval van een discussie over coronamaatregelen) leiden? Voor de aanwezige bestuurders geldt dat niet alleen principes of wereldbeschouwing vertellen wie ze zijn, maar dat het ten diepste draait om de navolging van Jezus Christus. Niet voor niets duikt het begrip navolging vaak op als motief in identiteitsdocumenten van onderwijsinstellingen. Het maakt duidelijk dat identiteit voor deze scholen niet alleen een theoretische aangelegenheid is, maar juist ook praktische gevolgen heeft voor de manier waarop ze hun handelen vormgeven. Precies op het snijvlak van geloof, onderwijs en samenleving wil Verus bestuurders bij elkaar brengen.

Deze blog eindigt niet met een antwoord. Het gesprek in de zaal eindigde ook niet met een antwoord. Daar blijft een dilemma tenslotte een dilemma voor. Tegelijk heeft het gesprek over taaie en ingewikkelde kwesties verschillende bestuurders weer een stap verder gebracht. Juist omdat zij elkaar herkenden in hun diepste drijfveren.

Wil je meer weten over deze community? Neem dan contact op met Marnix Niemeijer.